Αισυμνητεία και Αισυμνήτες

γράφει ο Παλαιός

 « Αυτό που διαφοροποιεί και διαχωρίζει την Αισυμνητεία από τα Ολοκληρωτικά και Απολυταρχικά Τυραννικά καθεστώτα, είναι ότι, ο Αισυμνήτης αναλαμβάνει την Εξουσία με την σύμφωνη γνώμη των πολιτών, για το καλό και την σωτηρία της Πόλεως-Κράτους, και ποτέ για προσωπικούς λόγους και συμφέροντα.......  Η Ελλάδα σήμερα βιώνει μια κατάσταση πλήρους σήψεως και απωλείας σκοπού, όθεν και είναι απολύτως αναγκαίο να ψάξουμε και να βρούμε τον Ικανό, Έντιμο και Ακέραιο εκείνον Έλληνα, όχι τον οποιονδήποτε ικανό, άξιο και έντιμο αλλά τον έχοντα ΌΡΑΜΑ, να του παραχωρήσουμε απόλυτη εξουσία, και να του Ζητήσουμε να Σώσει την Ελλάδα.»

Τελευταία είδα ένα δυό άρθρα πάνω στο εν λόγω θέμα. Λόγω του ότι όμως αντιμετωπιζόταν λειψά είπα να προσθέσω δυο γραμμές διασαφηνίζοντάς το.


Ας δούμε μερικές αναφορές από την Κλασσική Γραμματεία :

Η παλαιότερη σωθείσα αναφορά είναι από τον Όμηρο, Οδύσσεια Θ’ 256-259

» ὣς ἔφατ’ Ἀλκίνοος θεοείκελος, ὦρτο δὲ κῆρυξ οἴσων φόρμιγγα γλαφυρὴν δόμου ἐκ βασιλῆος.
αἰσυμνῆται δὲ κριτοὶ ἐννέα πάντες ἀνέσταν, δήμιοι, οἳ κατ’ ἀγῶνα ἐῢ πρήσσεσκον ἕκαστα, λείηναν δὲ χορόν, καλὸν δ’ εὔρυναν ἀγῶνα.«

Διογένης Λαέρτιος, Βίοι Φιλοσόφων Β’ Αναξιμένης προς Πυθαγόρη  5

«Εὐβουλότατος ἦς ἡμέων, μεταναστὰς ἐκ Σάμου ἐς Κρότωνα, ἐνθάδε εἰρηνέεις. οἱ δὲ Αἰακέος παῖδες ἄλαστα κακὰ ἔρδουσι καὶ Μιλησίους οὐκ ἐπιλείπουσι αἰσυμνῆται.»

Αριστοτέλης, Πολιτικά Γ’ 1285a, 33-44

» ἕτερον δ’ ὅπερ ἦν ἐν τοῖς ἀρχαίοις Ἕλλησιν, οὓς καλοῦσιν αἰσυμνήτας. ἔστι δὲ τοῦθ’ ὡς ἁπλῶς εἰπεῖν αἱρετὴ τυραννίς, διαφέρουσα δὲ τῆς βαρβαρικῆς οὐ τῷ μὴ κατὰ νόμον ἀλλὰ τῷ μὴ πάτριος εἶναι μόνον. ἦρχον δ’ οἱ μὲν διὰ βίου τὴν ἀρχὴν ταύτην, οἱ δὲ μέχρι τινῶν ὡρισμένων χρόνων ἢ πράξεων, οἷον εἵλοντό ποτε Μυτιληναῖοι Πιττακὸν πρὸς τοὺς φυγάδας ὧν προειστήκεσαν Ἀντιμενίδης καὶ Ἀλκαῖος ὁ ποιητής. δηλοῖ δ’ Ἀλκαῖος ὅτι τύραννον εἵλοντο τὸν Πιττακὸν ἔν τινι τῶν σκολιῶν μελῶν· ἐπιτιμᾷ γὰρ ὅτι τὸν κακοπάτριδα Πίττακον πόλιος τᾶς ἀχόλω καὶ βαρυδαίμονος ἐστάσαντο τύραννον μέγ’ ἐπαινέοντες ἀόλλεες.«

Διονύσιος Αλικαρνασεύς, Ρωμαϊκή Αρχαιολογία Ε’ 73

«ἔστι γὰρ αἱρετὴ τυραννὶς ἡ δικτατορία. δοκοῦσι δέ μοι καὶ τοῦτο παρ᾽ Ἑλλήνων οἱ Ῥωμαῖοι τὸ πολίτευμα λαβεῖν. οἱ γὰρ Αἰσυμνῆται καλούμενοι παρ᾽ Ἕλλησι τὸ ἀρχαῖον, ὡς ἐν τοῖς περὶ βασιλείας ἱστορεῖ Θεόφραστος, αἱρετοί τινες ἦσαν τύραννοι· ᾑροῦντο δ᾽ αὐτοὺς αἱ πόλεις οὔτ᾽ εἰς ὁριστὸν χρόνον οὔτε συνεχῶς, ἀλλὰ πρὸς τοὺς καιρούς, ὁπότε δόξειε συμφέρειν, καὶ εἰς ὁποσονοῦν χρόνον· ὥσπερ καὶ Μιτυληναῖοί ποθ᾽ εἵλοντο Πιττακὸν πρὸς τοὺς φυγάδας τοὺς περὶ Ἀλκαῖον τὸν ποιητήν.«

Αλλά και πολλοί άλλοι.


Αισυμνήτης είναι ο αιρετός άρχων, στον οποίο εδίδοντο αρμοδιότητες μερικές ή απόλυτες, για ορισμένο χρόνο ή ακόμη και διά βίου, με δικαίωμα διοικήσεως, οργάνωσης, νομοθεσίας, κρίσεως, διοργάνωσης, τελέσεως κλπ. αρμοδιοτήτων.

Ο Αισυμνήτης διαφέρει από τον Τύραννο στο ότι αυτός δεν υφαρπάζει την Εξουσία διά της βίας αλλά του παραχωρείται από τους Πολίτες.

Ως Αισυμνητεία ορίζεται το Πολίτευμα της Αιρετής Βασιλείας ή Τυραννίας, το οποίο φαίνεται να υπάρχει στον Ελληνικό χώρο από αρχαιοτάτων χρόνων. Πράγμα το οποίο αργότερα πήραν οι Ρωμαίοι και το εφάρμοσαν με κάποια παραλλαγή (όπου έδιναν το δικαίωμα κυβερνητικής εξουσίας αλλά όχι νομοθετικής).


Η Αισυμνητεία στην Ελλάδα ήταν προσωπική και όχι κληρονομική.

Κατά την Ομηρική παράθεση, ως Αισυμνήτες ορίζονταν κάποιοι αριστοκρατικής καταγωγής και τους εδίδοντο δικαστικές αρμοδιότητες. Ήσαν δηλαδή αιρετοί αξιωματούχοι, συνήθως με αποστολή την διοργάνωση , τέλεση και κρίση τελετών και αγώνων.

Αργότερα περίπου εκεί στον 8ο αιώνα στους αισυμνήτες εδίδοντο ευρύτατες πολιτικές εξουσίες με σκοπό την διόρθωση, επανόρθωση και εκλογίκευση των πραγμάτων.

Τούτο συνέβαινε όταν η Πόλη-Κράτος βρισκόταν εν μέσω κινδύνου, εσωτερικού ή εξωτερικού. Προβλήματα από πολιτικές διενέξεις, κοινωνικές διαμάχες και συγκρούσεις, αστάθεια, αναρχία, ηθικά και οικονομικά αδιέξοδα, τα οποία είχαν αποτέλεσμα μεγάλα και ανυπέρβλητα προβλήματα.

Τότε μπροστά στον κίνδυνο καταστροφής όλοι έκαναν την ανάγκη φιλότιμο, και πρότειναν στον ικανότερο, άξιο και πιο άριστο όλων των Πολιτών (κάποιες φορές και σε έναν μη πολίτη αλλά γνωστόν για την ικανότητα, τιμιότητα και ευθυκρισία του) την ΑΡΧΗ της Πόλεως. Συνήθως του παραχωρούσαν όλες τις Εξουσίες (θεσμικές, πολιτικές, νομοθετικές, δικαστικές και οικονομικές) και τον έκαναν απόλυτο άρχοντα, με σκοπό να επαναφέρει την πόλη στην ομαλότητα και την πρόοδο, απαλλάσσοντάς την από κάθε πρόβλημα.

Ο Αισυμνήτης έπρεπε να διαθέτει πολλαπλές ικανότητες και να διακρίνεται για την τιμιότητα και το ακέραιο του χαρακτήρος του και επίσης ταυτόχρονα να έχει και να χαίρει αποδοχής και καταξίωσης

Η Αισυμνητεία διαρκούσε μέχρι να επιλυθεί το πρόβλημα και να αποκατασταθεί η ομαλότητα, μια προσωρινή κατάσταση περιορισμένου δηλαδή χρόνου, σπανίως δε ήταν διά βίου.

Οι Αισυμνήτες με την αποκατάσταση παρέδιδαν την εξουσία σε εκλεγμένη αρχή, δίδοντας λόγω για τα πεπραγμένα τους.

Πολλές φορές τα μέτρα που ελάμβαναν ήταν ιδιαιτέρως σκληρά, δίκαια και αναπόφευκτα, πάντα όμως προς την σωστή κατεύθυνση, και βεβαίως καθοριστικά για το μέλλον, την ευημερία, την πρόοδο και την επιβίωση της Πόλεως, άσχετα το πόσο μπορεί να δυσανασχετούσαν κάποιοι.

Κάποιες Πόλεις είχαν τον θεσμό-αξίωμα σε συνεχή λειτουργία για συγκεκριμένα όμως θέματα.

Στην Κύμη την επιμέλεια των Εθίμων, στην Τεώ δικαστικές αρμοδιότητες, στα Μέγαρα, την Νάξο, την Μίλητο τον στεφανηφόρο άρχοντα κλπ. κλπ.

Γνωστές είναι οι ακόλουθες περιπτώσεις :

α).   Πιττακός ο Μυτιληναίος (650-570) όπου ορίσθηκε Αισυμνήτης της Λέσβου για 10-δέκα χρόνια (590-580)

β).  Σόλων ο Αθηναίος, (639-559) γνωστός για το μέτρο της Σεισάχθειας και την απελευθέρωση των πολιτών καθώς και την απαγόρευση της σωματικής υποθηκεύσεως, όταν το 594 κλήθηκε να αποκαταστήσει τα πράγματα στην Αθήνα

γ).   Βίας ο Πριηνεύς, (6ος αιώνας)

δ).   Περίανδρος ο Κορίνθιος (668-584) αλλά αυτός κατσικώθηκε για 40 τόσα χρόνια.

ε).   Και πολλοί άλλοι όπως ο Ξενοφών των Μυρίων, ο Διονύσιος των Συρακουσών, ο Τυννώνδας στην Εύβοια, ο Επιγένης στην Μίλητο, ο Χαιρήμων στην Απολλωνία, ο Φοιβίας στην Σάμο, ο Ζάλευκος στους Λοκρούς, ο Χαρώνδας στην Κατάνη, αλλά ακόμα και ο Γεώργιος Παπλωματάς ο και Λυκούργος Λογοθέτης ονομασθείς στην Σάμο το 1821 κλπ. κλπ.

Αυτό που διαφοροποιεί και διαχωρίζει την Αισυμνητεία από τα Ολοκληρωτικά και Απολυταρχικά Τυραννικά καθεστώτα, είναι ότι, ο Αισυμνήτης αναλαμβάνει την Εξουσία με την σύμφωνη γνώμη των πολιτών, για το καλό και την σωτηρία της Πόλεως-Κράτους, και ποτέ για προσωπικούς λόγους και συμφέροντα.


Και τώρα το κερασάκι, ο λόγος που μπήκα στον κόπο για να γράψω αυτό το άρθρο.

Ο θεσμός της Αισυμνητείας είναι όχι μόνο υπάρχουσα από αρχαιοτάτων χρόνων αλλά διαχρονική επιταγή της Ελληνικής Φυλής και του Έθνους, ηλικίας εκατοντάδων εκατομμυρίων ετών.

Βασικά θεσπίστηκε από τις απαρχές της Δημιουργίας της Ελληνικής Φυλής, από τους πρώτους Εκείνους «απεσταλμένους».

Το πραγματικό Αρχαίο Ελληνικό Πολίτευμα αν και ήταν πολυδιάστατο και Αξιοκρατικό, είχε πάντα βασικό του στοιχείο την επιταγή της Αισυμνητείας.

Μαζί με όλες τις άλλες επιταγές υπήρχε και η επιταγή της Αισυμνητείας, του θεσμού εκείνου που σκοπό είχε, κατά Τακτά διαστήματα, να Ελέγχει και να Επαναφέρει τα πράγματα στον δρόμο που είχε οριστεί.

Πέραν των όσων παραπάνω εγράφησαν περί αυτής, και των στοιχείων που έπρεπε να έχει ο Αισυμνήτης, η Αρχαία Επιταγή περιελάμβανε επίσης την απαίτηση ο Αισυμνήτης εκτός των άλλων, να έχει ΟΡΑΜΑ και να Ενθυμείται (τουλάχιστον τα βασικά, αν και παλαιά αυτό ήταν και γινόταν βάσει εκπαίδευσης, κοινό κτήμα), άλλωστε πως θα ήταν δυνατόν να επαναφέρει την Φυλή στα ορισθέντα, τον σκοπό και το καθήκον εάν εστερείτο αυτών ;;

Όπως είπαμε είχε ορισθεί, Κατά Τακτά Χρονικά Διαστήματα, τα πράγματα να ελέγχονται και οι όποιες στρεβλώσεις να αποκαθίστανται, έτσι ορίζετο αυτός που διέθετε τα αναγκαία και του εδίδοντο απόλυτες εξουσίες να διορθώσει και να επαναφέρει τα πράγματα καθώς και να τα επικαιροποιήσει αν ήταν αναγκαίο.

Αφού όλα διορθώνονταν, ο Αισυμνήτης λογοδοτούσε και παρέδιδε την εξουσία στους ορισθέντες θεσμούς και αποχωρούσε. Βέβαια πάντα η Φυλή, λόγω ανάγκης και όχι τιμής ένεκεν, δεν επέτρεπε στον Αισυμνήτη να αποχωρήσει, εγκαθιστώντας τον στην ανώτερη εξουσία διά Βίου ή τέλος πάντων του ανέθεταν κάποιο άλλο πόστο.

Οι «Απεσταλμένοι» οι έξωθεν ερχόμενοι, όταν έφταναν στο σημείο Εν-θύμησης, αιτούσαν από την Φυλή και αναλάμβαναν ως Αισυμνήτες. Κάποιες φορές, που η Φυλή είχε ξεφύγει, και αυτοί είχαν εκδηλώσει και αναπτύξει δυνάμεις, το έκαναν διά της Βίας, επαναφέροντας την Φυλή πάραυτα στα ΟΡΙΣΘΕΝΤΑ.


Η Ανάγκη Σήμερα

Η Ελλάδα σήμερα βιώνει μια κατάσταση πλήρους σήψεως και απωλείας σκοπού, όθεν και είναι απολύτως αναγκαίο να ψάξουμε και να βρούμε τον Ικανό, Έντιμο και Ακέραιο εκείνον Έλληνα, όχι τον οποιονδήποτε ικανό, άξιο και έντιμο αλλά τον έχοντα ΌΡΑΜΑ, να του παραχωρήσουμε απόλυτη εξουσία, και να του Ζητήσουμε να Σώσει την Ελλάδα.

Δύσκολο εγχείρημα διότι δεν είμαστε μια μικρή Πόλη-Κράτος αλλά 10- δέκα τόσα μύρια κόσμος.

Βέβαια σε κάποιες παλαιές εποχές αρκετές φορές είμαστε πολλαπλάσιοι αυτού, αλλά οι συνθήκες ήταν άλλες και διαφορετικές, αλλά ούτε και είχαμε ποτέ βυθιστεί σε τέτοιο βόθρο όπως σήμερα.

Βέβαια στην σύγχρονη εποχή και όπως είναι τα πράγματα, δεν νομίζω ότι ένας μόνο μπορεί να επιτελέσει όλο αυτό το έργο, αλλά ότι θα χρειαστεί και άλλους να συνδράμουν, να επιλέξει υπο-αισυμνήτες στους οποίους θα αναθέσει τα επιμέρους, κάτω πάντα από τον δικό του έλεγχο και κατεύθυνση.

Τελειώνοντας αφού αποκαταστήσει τα πράγματα, να ορίσει το αναγκαίο Πολύπλευρο Πολίτευμα, να θέσει ΝΕΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ, ΝΟΜΟΥΣ και να δώσει κατευθύνσεις και ΌΡΑΜΑ.

Μόνο έτσι μπορούμε να ελπίζουμε και να έχουμε ΜΕΛΛΟΝ.


πηγή