Σφυριχτή γλώσσα της Αντιάς (wikipedia)
Η σφυριχτή γλώσσα της Αντιάς, γνωστή και ως σφυριά, είναι μια σφυριχτή γλώσσα που ομιλείται από τους κατοίκους του ορεινού χωριού Αντιά Εύβοιας. Εκτός από την Αντιά, διάλογοι μέσω σφυριγμάτων έχουν καταγραφεί και στα χωριά Σιμικούκι και Ευαγγελισμός. Πρέπει να σημειωθεί ο σαφής διαχωρισμός μεταξύ σφυριγμάτων στα ελληνικά και τα αρβανίτικα. Κάθε σφύριγμα αντιστοιχεί σε ένα γράμμα της αλφαβήτου και η σύνθεσή τους οδηγεί στη δημιουργία των σφυριχτών λέξεων.
Ιστορικό υπόβαθρο
Πιθανολογείται ότι οι κάτοικοι της Αντιάς ήταν απόγονοι Περσών στρατιωτών, οι οποίοι φρουρούσαν Έλληνες αιχμαλώτους στην περιοχή της Καρύστου. Ύστερα άπω την ήττα τους στην Ναυμαχία της Σαλαμίνας, ο Περσικός στρατός εγκατέλειψε τους φρουρούς της Καρύστου, οι οποίοι κατέφυγαν στις ορεινές περιοχές γύρω από την Αντιά. Αναμείχθηκαν με τους τοπικούς πληθυσμούς και αφομοιώθηκαν από αυτούς.Σύμφωνα με μια άλλη θεωρία, οι κάτοικοι της Αντιάς είναι δωρικής καταγωγής, αφού σε αντίθεση με τους γύρω πληθυσμούς δεν μιλούν αρβανίτικα. Μια λιγότερο γνωστή εκδοχή παρουσιάζει ως «πατέρες» της σφυριάς μια ομάδα από κατοίκους της Αίνου στη Θράκη, οι οποίοι μεταφέρθηκαν στην περιοχή το 1469 ως αιχμάλωτοι των Βενετών.
Η «ανακάλυψη» της γλώσσας από τα μέσα ενημέρωσης έγινε τον Μάρτιο του 1969 από σωστικά συνεργεία, που σκοπό τους είχαν την ανεύρεση της σορού ενός πιλότου, το αεροπλάνο του οποίου προσέκρουσε στην περιοχή του όρους Όχη.
Γενικές Πληροφορίες
Η πλειοψηφία των παιδιών μαθαίνει την γλώσσα σε ηλικία 8 με 9 ετών. Κατά την εκμάθηση της γλώσσας δεν παρατηρούνται φυλετικοί περιορισμοί ή περιορισμοί που σχετίζονται με το επάγγελμα. Οι βοσκοί της Αντιάς σφυρίζουν προκειμένου να καλέσουν τα ζώα τους, η επικοινωνία αυτή δεν έχει σχέση με την σφυριά. Η σφυριχτή γλώσσα του χωριού Αντιά χρησιμοποιείται με τον ίδιο τρόπο και στο Kuşköy στην Τουρκία, στο χωριό Αας των Πυρηναίων της Γαλλίας, στα Κανάρια νησιά της Ισπανίας καθώς και από τους Βερβερίνους κατοίκους του Άτλαντα στο Μαρόκο. Οι κάτοικοι των πέντε περιοχών έχουν τρία κοινά: Την Σφυριχτή Γλώσσα, την ορεινή και απόκρημνη μορφολογία του εδάφους και τις ασχολίες των κατοίκων που ασχολούνται με την γεωργία και την κτηνοτροφία. Οι γλώσσες εμφανίστηκαν ανεξαρτήτως και με μεγάλη χρονική διαφορά η μια απο την άλλη. Πρέπει να σημειωθεί ότι η Αντιά είναι το μόνο χωριό της περιοχής οι κάτοικοι του οποίου δεν ομιλούν αρβανίτικα στην περιοχή του Καφηρέα. Υπάρχει επίσης ακουστική μείωση των φωνηέντων: Τα πέντε φωνήεντα της Ελληνικής γλώσσας [a, ε, i, o, u] μειώνονται σε τρία [(a, o), (ε, u), i].
Προσπάθειες Προώθησης
Η σφυριχτή γλώσσα της Αντιάς έχει γίνει θέμα για δυο μικρού μήκους ντοκιμαντέρ, το «Αντιά» του Σταύρου Ιωάννου (1980) και «Το χωριό που σφυρίζει» της Κατερίνας Ζουλά (2010), αλλά και δυο μεμονωμένων επεισοδίων των τηλεοπτικών σειρών «Μένουμε Ελλάδα» και «Greek Odyssey» της Joanna Lumley.Το 2005 έγινε σχετική παρουσίαση στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών από τον Παναγιώτη Κεφάλα, τον ικανότερο από τους σφυριχτές του χωριού. Το χωριό έχουν επισκεφτεί ερευνητές από την μη-κυβερνητική οργάνωση Le Monde Siffle («Ο Κόσμος Σφυρίζει»).
Το 2010 δημιουργήθηκε από τον απόδημο Παναγιώτη Τζαναβάρη ο Πολιτιστικός Σύλλογος των Απανταχού Αντιωτών στο χωριό με κύριο στόχο την διάσωση και διάδοση της σφυριχτής γλώσσας.
Το 2013 διοργανώθηκε το «Πρώτο Φεστιβάλ Σφυριχτής Γλώσσας» που σημείωσε μεγάλη επιτυχία και ευαισθητοποίησε το κοινό για συμμετοχή στη εκμάθηση της.
Στης 23 Αυγούστου 2014 μετά από επίπονες προσπάθειες του προέδρου του συλλόγου Π. Τζαναβάρη έγινε στα Αντιά η «Πρώτη Διεθνής Επιστημονική Συνάντηση Μελέτης και Προώθησης της Σφυριχτής Γλώσσας», όπου συμμετείχαν καθηγητές γλωσσολόγοι από δύο πανεπιστήμια της Αγγλίας από την Αμερική και από το πανεπιστήμιο του Pu της Γαλλίας και από την Ελλάδα, καθώς και σφυριχτές από την Γαλλία.
Στις 23 /8/14 έγινε στην Κάρυστο ανοιχτή εκδήλωση με ομιλίες και προβολές όπου η συμμετοχή κοινού που υπερέβη τα 450 άτομα.
Η επιστημονική Ημερίδα που έγινε στα Αντιά στης 23/8 έχει βιντεοσκοπηθεί και θα αναρτηθεί για κάθε επιστημονική χρήση από το SOAS University of London στην Τράπεζα Απειλουμένων Γλωσσών.
Με την συνεργασία του εικαστικού τέχνης Κώστα Ιωαννίδη δημιουργήθηκε ένα οπτικοακουστικό υλικό που παρουσιάστηκε από της 15 Ιουνίου έως 25 Ιουλίου 2015 Πειραιώς 260 στα πλαίσια του φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου και 28 Ιουλίου παρουσιάστηκε η Σφυριχτή Γλώσσα από τον Τζαναβάρη και τον Ιωαννίδη σε διαπανεπιστημιακή ημερίδα με θέμα τους πρώτους τρόπους επικοινωνίας που έγινε στο κέντρο ιστορίας και πολιτισμού στην Σύρο.
Τον Μάρτιο του 2016 πάλη με τις ενέργειες του Ιωαννίδη γυρίστηκε στο αρχαιολογικό πάρκο του Δίον ένα αξιόλογο ντοκιμαντέρ με σφυριχτούς διαλόγους, που χρηματοδοτήθηκε από το Ίδρυμα Ωνάση και παρουσιάστηκε για 45 ημέρες στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης παράλληλα με την έκθεση των αρχαιολογικών ευρημάτων του Δίον. Συμμετείχαν οι σφυριχτές Κώστας Γιαννακάρης, Ιωάννης Αποστόλου, Παναγιώτης Μπουρνουσούζης και Παναγιώτης Τζαναβάρης.
Τον Μάιο του 2016 ο Πρόεδρος του Συλλόγου Π. Ττζαναβάρης μετά από πρόσκληση του πανεπιστημίου του Pau και το College La Reuns στο Aas των Πυρηναίων όπου παρουσίασε την Σφυριχτή Γλώσσα του χωριού Αντιά η οποία προκάλεσε ιδιαίτερο ενδιαφέρον στα Γαλλικά μέσα ενημέρωσης τα οποία κάλυψαν όλες τις εκδηλώσεις και έγιναν εκτεταμένες δημοσιεύσεις. Τον Ιούνιο του 2016 μετά από επίπονες προσπάθειες του Τζαναβάρη επισκέφτηκε τα Αντιά τηλεοπτικό συνεργείο της κρατικής Γαλλικής τηλεόρασης όπου με την συμμετοχή παλαιών και νέων σφυριχτών γυρίστηκε ένα ντοκιμαντέρ 20 λεπτών όπου μετείχαν όλοι οι παλαιοί σφυριχτές καθώς και οι νέοι μαθητές του Τζαναβάρη. Το ντοκιμαντέρ παρουσιάστηκε επανειλημμένα από τα Γαλλικά κρατικά κανάλια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου