Οχυρό Λίσσε

Kαλά κρυμμένο στα σωθικά ενός γρανιτένιου βράχου (υψόμετρο 771 μ.) που ξεχωρίζει στο ΝΑ τμήμα του οροπεδίου Κάτω Νευροκοπίου, το οχυρό Λίσσε με συνολικό μήκος υπόγειων συγκροτημάτων 1.700 μ.(!) εντυπωσιάζει τον επισκέπτη τόσο για την κατασκευαστική του τεχνοτροπία όσο και για την ιστορία

 του κατά τον Β΄ Π.Π.

Το Λίσσε κατασκευάστηκε την περίοδο 1936-1940, σε στρατηγική θέση στην οποία προϋπήρχε Οχυρό Ανασχέσεως του Α΄ Π.Π. και τμήμα του εντάχθηκε στη νέα οχύρωση. Αποτελείται από δέκα υπόγεια συγκροτήματα και κύρια αποστολή του είχε να αποτρέψει την εχθρική κάθοδο προς την ενδοχώρα. Είναι το μεγαλύτερο οχυρό της «Γραμμής Μεταξά», από τα έξι της περιοχής (Μαλιάγκα, Περιθώρι, Παρταλούσκα, Λίσσε Ντάσαβλη, Πυραμιδοειδές) και λόγω της στρατηγικής του θέσης και της ισχυρής του οχύρωσης θυμίζει κυριολεκτικά... σύγχρονο «αεροπλανοφόρο» στη «θάλασσα» του οροπεδίου. Στη διάρκεια της γερμανικής εισβολής στην Ελλάδα και της «Μάχης των Οχυρών» (6-10.4.1941), το Λίσσε δέχτηκε τη λυσσαλέα επίθεση του εχθρού, που αν και οι δυνάμεις του έφτασαν έως τα πρώτα σπίτια του χωριού Οχυρό που βρίσκεται χτισμένο στους πρόποδες του λόφου «731», δεν κατάφεραν να το «αλώσουν», παρά τις σοβαρές απώλειες. Ο συνδυασμός πυρών του Λίσσε και των παρακείμενων οχυρών «ναυάγησε» τα γερμανικά σχέδια για γρήγορη κάθοδο προς Δράμα και Σέρρες, ενώ το αντιαεροπορικό του συγκροτήματος κατέρριψε βομβαρδιστικό τύπου Dornier, του οποίου το πλήρωμα στη συνέχεια αιχμαλωτίστηκε. Το Λίσσε, όπως και τα υπόλοιπα οχυρά του Κάτω Νευροκοπίου, παραδόθηκε στους Γερμανούς στις 10.4.1941 και αφού η Θεσσαλονίκη είχε καταληφθεί από τον εχθρό και είχε υπογραφεί Συνθηκολόγηση. Στο λιτό ηρώο του συγκροτήματος αναγράφονται τα ονόματα των 22 πεσόντων αξιωματικών και οπλιτών, που σκοτώθηκαν στη διάρκεια των εχθροπραξιών. 

Το οχυρό Λίσσε αποτελείται από τέσσερα μεγάλα και έξι μικρότερα στεγανά συγκροτήματα, που εκτείνονται στο εσωτερικό του γρανιτένιου λόφου και είναι αθέατα από την επιφάνεια.

Περιλαμβάνουν θαλάμους αξιωματικών και οπλιτών, γραφεία διοίκησης, μαγειρεία, αποθήκες πυρομαχικών κ.λπ. που επικοινωνούν μεταξύ τους με στενούς διαδρόμους και καταλήγουν σε πολυβολεία, πυροβολεία, ολμοβολεία, παρατηρητήρια, και άλλα επίγεια αμυντικά έργα. Το συνολικό μήκος των υπόγειων συγκροτημάτων, που επικοινωνούσαν μεταξύ τους με ορύγματα, σκαλισμένα στον βράχο, αγγίζει τα 1.700 μ. Γύρω από τον λόφο κατασκευάσθηκαν αντιαρματικές τάφροι, ζώνες αντιαρματικών σιδηροπηγμάτων και σκυροδέματος κ.α.

Σήμερα από το δαιδαλώδες οχυρό του Λίσσε, μόνο το βορειότερο συγκρότημα (Χελώνη) είναι επισκέψιμο για το κοινό, αφού τα τελευταία χρόνια έχει αξιοποιηθεί από τον Δήμο Κάτω Νευροκοπίου σε συνεργασία με το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας.

Ο επισκέπτης μπορεί να δει τους εσωτερικούς χώρους του οχυρού όπως ήταν κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (θάλαμος οπλιτών, γραφείο διοικητή και υπασπιστή, αίθουσα συσκέψεων κ.λπ.), να ενημερωθεί από multimedia εφαρμογές και φωτογραφικές εκθέσεις για την ιστορία του Λίσσε, το χρονικό της μάχης, τον οπλισμό της εποχής κ.ά., ενώ μπορεί να βιώσει στιγμές της μάχης, μέσω τους συστήματος προσομοίωσης βολών του ψηφιακού πυροβολείου.

Στο χωριό Οχυρό επίσης λειτουργεί μικρό «Πολεμικό και Λαογραφικό Μουσείο». Στο κέντρο του χωριού θα βρείτε παραδοσιακές ταβέρνες με μοναδικά τοπικά εδέσματα, ενώ από ντόπιους παραγωγούς μπορείτε να προμηθευτείτε τις φημισμένες πατάτες και τα περίφημα φασόλια Κάτω Νευροκοπίου.

Για ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ: Δήμος Κάτω Νευροκοπίου Δράμας • Διεύθυνση: Σωκράτους 7 • Τ.Κ. 66033 Κάτω Νευροκόπι,  e-mail, τηλ.: 25233 50112.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τον ΝΟΜΟ ΔΡΑΜΑΣ, ΕΔΩ.

arxeion-politismou.gr