Αμφίρροπη η μάχη των εκλογών στις ΗΠΑ – Οι πολιτείες που θα κρίνουν τον νικητή

του Δημήτρη Σωτηρίου (Βραδυνή)

Οι «σίγουρες» πολιτείες που θα κερδίσουν οι Δημοκρατικοί και οι Ρεπουμπλικάνοι καθώς και οι «αμφίρροπες» που θα κρίνουν τον τελικό νικητή - Μόνο «τελειωμένη» δεν είναι η μάχη που θα αναδείξει τον επόμενο πρόεδρο των ΗΠΑ.

 

Πολλές είναι οι δημοσκοπήσεις που γίνονται τις τελευταίες μέρες στις ΗΠΑ, όσον αφορά το ποιος θα είναι ο τελικός νικήτης των αμερικανικών εκλογών που θα διεξαχθούν στις 3 Νοεμβρίου 2020.

Σχεδόν το σύνολο των μεγάλων τηλεοπτικών δικτύων (Fox News, CBS, ABC, NBC και CNN), καταγράφουν μια διαφορά μεταξύ της τάξης των 5-16 μονάδων μεταξύ του υποψηφίου των Δημοκρατικών, Τζο Μπάιντεν, εναντίον του υποψηφίου των Ρεπουμπλικάνων και νυν προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.

 

Τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι

 

Οι περισσότεροι που δεν ασχολούνται με τα της πολιτικής των Ηνωμένων Πολιτειών, θεωρούν πως η μάχη έχει ήδη κριθεί, βλέποντας το εύρος των διαφορών των δημοσκοπήσεων. Όμως τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι.

Τα ίδια ακριβώς ποσοστά έδιναν οι ίδιες δημοσκοπήσεις λίγο πριν από τις εκλογές του 2016, τότε που ο Τραμπ είχε να αντιμετωπίσει την Χίλαρι Κλίντον.

Θεωρητικά σε ένα σύστημα σαν το δικό μας, νικήτρια θα ήταν η πρώην Υπουργός των Εξωτερικών των ΗΠΑ, καθώς είχε 3 εκατομμύρια ψήφους περισσότερους από τον Ντόναλντ Τραμπ. Παρακάτω θα εξηγήσουμε γιατί συνέβη αυτό.

 

Οι «μικρές» δημοσκοπήσεις των πολιτειών

 

Πέρα λοιπόν από τις δημοσκοπήσεις των μεγάλων καναλιών, υπάρχουν και εκείνες που διεξάγουν μικρότερα μέσα ενημέρωσης ανά πολιτεία. Εκεί περιλαμβάνονται και άνθρωποι που δεν ζουν αποκλειστικά στις μεγάλες πόλεις των ΗΠΑ.

Και εκεί ακριβώς παρατηρείται ένα απίστευτο φαινόμενο το οποίο συνδυάζεται με τα αποτελέσματα των εκλογών του 2016.

Ο Τραμπ, δεν κέρδισε σε καμία πρωτεύουσα πολιτείας, ούτε καν στις πολιτείες που ήταν μπροστά με 30 μονάδες διαφορά.

Αντίθετα οι ψήφοι που συγκεντρώνει από την «αμερικανική ύπαιθρο», είναι συντριπτικά υπέρ του. Και ουσιαστικά είναι αυτές που τον έκαναν να επικρατήσει τότε, αλλά και που κάνουν τα πράγματα «ντέρμπι», σήμερα.

Η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία των ΗΠΑ συγκέντρωσε όλες τις δημοσκοπήσεις που έγιναν τις τελευταίες 20 μέρες και εμείς θα σας παρουσιάσουμε με την βοήθεια ενός χάρτη, το πως έχουν τα πράγματα μέχρι και σήμερα.

 

• Με μπλε χρώμα είναι οι «σίγουρες» πολιτείες των Δημοκρατικών
• Με κόκκινο χρώμα είναι οι «σίγουρες» πολιτείες των Ρεπουμπλικάνων
• Με πράσινο χρώμα είναι οι πολιτείες στις οποίες όλα είναι ανοιχτά

 

Τώρα θα σας παρουσιάσουμε τις πολιτείες που σίγουρα θα καταλήξουν ή στον έναν ή στον άλλο και επίσης εκείνες που θα δοθεί μάχη ψήφο με ψήφο. Παράλληλα θα αναφέρουμε και πόσες εκλεκτορικές έδρες δίνει η κάθε πολιτεία.

Για να εκλεγεί κάποιος Πρόεδρος των ΗΠΑ, θα θυμίσουμε πως πρέπει να συγκεντρώσει 270 εκλέκτορες από ένα σύνολο 538.

 

Οι σίγουρες «Δημοκρατικές» πολιτείες

 

• Καλιφόρνια 55
• Νέα Υόρκη 29
• Ιλινόις 20
• Νιου Τζέρσεϊ 14
• Βιρτζίνια 13
• Ουάσινγκτον 12
• Μασαχουσέτη 11
• Μέριλαντ 10
• Όρεγκον 7
• Κονέκτικατ 7
• Νιου Μέξικο 5
• Χαβάη 4
• Ρόουντ Άΐλαντ 4
• Ντελαγουερ 3
• Βερμόντ

 

Οι σίγουρες «Ρεπουμπλικανικές» πολιτείες

 

• Τέξας 38
• Αριζόνα 11
• Ιντιάνα 11
• Τένεσι 11
• Μιζούρι 10
• Αλαμπάμα 9
• Νότια Καρολίνα 9
• Κεντάκι 8
• Λουιζιάνα 8
• Οκλαχόμα 7
• Γιούτα 6
• Κάνσας 6
• Άρκανσο 6
• Μισισιπή 6
• Δυτική Βιρτζίνια 5
• Νεμπράσκα 5
• ‘Αϊνταχο 4
• Μοντάνα 3
• Γουαϊόμινγκ 3
• Νότια Ντακότα 3
• Βόρεια Ντακότα 3
• Αλάσκα 3

 

Οι «αμφίρροπες» πολιτείες

 

• Φλόριντα 29
• Πενσυλβάνια 20
• Οχάϊο 18
• Τζόρτζια 16
• Μίσιγκαν 16
• Βόρεια Καρολίνα 15
• Μινεσότα 10
• Γουισκόνσιν 10
• Κολοράντο 9
• Άϊοβα 6
• Νεβάδα 6
• Νιου Χάμσαϊρ 4
• Μέιν 4

Με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, οι «σίγουρες» πολιτείες των Δημοκρατικών, δίνουν 197 έδρες, των Ρεπουμπλικάνων δίνουν 175 έδρες και οι αμφίρροπες πολιτείες, που θα είναι και εκείνες που θα κρίνουν και τον τελικό νικητή, δίνουν 165 έδρες.

Να σημειώσουμε πως ως αμφίρροπες πολιτείες θεωρούνται εκείνες που η διαφορά μεταξύ των δύο αντιπάλων είναι μικρότερη των τεσσάρων μονάδων, εκατέρωθεν, στις μέχρι τώρα δημοσκοπήσεις.

Βλέποντας λοιπόν τα μέχρι τώρα δεδομένα και παράλληλα με την ιδιαιτερότητα που θα έχουν οι φετινές εκλογές εξαιτίας του κορωνοϊού και της «ταχυδρομικής» ψήφου, διαπιστώνουμε πως μόνο τελειωμένη δεν είναι η μάχη που θα αναδείξει τον επόμενο πρόεδρο των ΗΠΑ.

 

Πώς λειτουργεί το Σώμα των Εκλεκτόρων;

 

Κάθε πολιτεία έχει έναν προκαθορισμένο αριθμό εκλεκτόρων, ίσο με το σύνολο των γερουσιαστών της (οι οποίοι είναι πάντοτε δύο για κάθε πολιτεία) και των αντιπροσώπων της στη Βουλή των Αντιπροσώπων (αυτός ο αριθμός ορίζεται ανάλογα με το πληθυσμιακό μέγεθος της πολιτείας.

Έτσι οι Αμερικανοί πολίτες τυπικά δεν ψηφίζουν πρόεδρο αλλά προεδρικό εκλέκτορα.

Η μεγαλύτερη σε πληθυσμό πολιτεία της Καλιφόρνια διαθέτει 55 εκλεκτορικές ψήφους, ενώ ορισμένες μικρές πολιτείες και το εκλογικό διαμέρισμα της Αλάσκα, έχουν μόνο τρεις εκλέκτορες.

Συνολικά το εκλεκτορικό σώμα απαρτίζεται από 538 εκλέκτορες. Σχεδόν σε όλες τις πολιτείες – με εξαίρεση το Μέιν και τη Νεμπράσκα εφαρμόζεται το πλειοψηφικό σύστημα για την εκλογή των εκλεκτόρων, δηλαδή ο νικητής υποψήφιος πρόεδρος που έχει διαφορά έστω και μιας ψήφου από τον αντίπαλό του αποσπά το σύνολο των εκλεκτόρων της πολιτείας.

Για να γίνει κάποιος υποψήφιος πρόεδρος χρειάζεται να συγκεντρώσει 270 ψήφους μέσα στο Σώμα των Εκλεκτόρων. Ο πρόεδρος δεν χρειάζεται να έχει συγκεντρώσει την πλειοψηφία της λαϊκής ψήφου.

 

Γιατί επελέγη αυτό το σύστημα;

 

Όταν συστάθηκαν οι Ηνωμένες Πολιτείες (1776) η διεξαγωγή μιας πανεθνικής εκλογικής εκστρατείας ήταν αδύνατη λόγω της έλλειψης των επικοινωνιών. Η κάθε πολιτεία διαφύλαγε με επίζηλο τρόπο τα δικαιώματά της στην ομοσπονδία, τα πολιτικά κόμματα θεωρούνταν ύποπτα και η αρχή της λαϊκής κυριαρχίας επίφοβη.

Οι συντάκτες του Συντάγματος του 1787 απέρριψαν ως λύση τόσο την εκλογή του προέδρου από το Κογκρέσο – επικαλούμενοι την αρχή διάκρισης των εξουσιών – όσο και την εκλογή δια της λαϊκής ψήφου, γιατί φοβόντουσαν ότι οι ψηφοφόροι θα επέλεγαν τους τοπικούς τους υποψηφίους και οι μεγάλες σε πληθυσμό πολιτείες θα ηγεμόνευαν πολιτικά τις μικρότερες.

Ένας άλλος παράγοντας ήταν η προτίμηση που έδειξαν οι νότιες πολιτείες στο σύστημα εκλογής δια εκλεκτόρων.

Οι σκλάβοι τότε δεν είχαν ψήφο αλλά μέτραγαν σαν 3/5 ενός προσώπου για να υπολογιστεί το μέγεθος της κάθε πολιτείας.

Η αρχική ιδέα ήταν ότι το Σώμα των Εκλεκτόρων θα απαρτιζόταν από μόνο τους επιφανείς πολίτες του κάθε συστατικού κράτους της ομοσπονδίας.

Σιγά – σιγά η σύνθεση του εκλεκτορικού σώματος άλλαξε ώστε να αντιπροσωπεύει περισσότερο τη λαϊκή βούληση, όπως αυτή εκφράζεται το Νοέμβριο, κάθε 4 χρόνια.

 

Μα δεν είναι άδικο ο υποψήφιος που αναδεικνύεται νικητής να έχει τυχόν λάβει λιγότερες ψήφους συνολικά;

 

Η πιθανότητα αυτή θεωρείται μείζον μειονέκτημα του παρόντος συστήματος. Το 2016 η υποψήφια των Δημοκρατικών, Χίλαρι Κλίντον, έλαβε το 48,2% των συνολικών ψήφων έναντι 46,1% του Ρεπουμπλικάνου Ντόναλντ Τραμπ.

Κι όμως ο κ. Τραμπ ήταν αυτός που ανακηρύχθηκε πρόεδρος καθώς συγκέντρωσε 304 ψήφους μέσα στο εκλεκτορικό σώμα, έναντι 227 της αντιπάλου του.

Κάτι παρόμοιο παρατηρήθηκε το 1888 όταν ο Μπέντζαμιν Χάρισον εξελέγη πρόεδρος από το Σώμα των Εκλεκτόρων ενώ είχε συγκεντρώσει λιγότερες λαϊκές ψήφους από τον αντίπαλό του, Γκρόβερ Κλίβελαντ, αλλά και το 2000 στη μάχη Τζορτζ Μπους του νεότερου και του Αλ Γκορ

Ένα επιπλέον μειονέκτημα του συστήματος εκλεκτόρων είναι ότι σε ορισμένες πολιτείες το αποτέλεσμα θεωρείται βέβαιο υπέρ του ενός ή του άλλου υποψηφίου και έτσι οι πολίτες δεν έχουν κάποιο κίνητρο για να ψηφίσουν.

Αλλά και οι υποψήφιοι δεν διεξάγουν προεκλογικό τους αγώνα σε πολιτείες όπου δεν έχουν την ελπίδα να βγουν πρώτοι.

 

Τι συμβαίνει εάν κανείς υποψήφιος δεν έχει την πλειοψηφία στο Σώμα;

 

Τότε η απόφαση για τον πρόεδρο λαμβάνεται από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, καθώς οι έδρες της είναι αναλογικά με τον πληθυσμό της χώρας και αντιπροσωπεύουν καλύτερα από τη Γερουσία τη λαϊκή βούληση.

Σε αυτή την περίπτωση οι αντιπρόσωποι κάθε πολιτείας έχουν μόνο μία ψήφο, κάτι που έχει σαν αποτέλεσμα αυτή την ψήφο την ελέγχει το κόμμα που ήλθε πρώτο στην πολιτεία.

Για την εκλογή προέδρου απαιτείται η απόλυτη πλειοψηφία ανάμεσα στις 50 πολιτείες.

Ο αντιπρόεδρος επιλέγεται από τη Γερουσία, και τα 100 συνολικά μέλη του σώματος αυτού έχουν από μία ψήφο.

 

Δεσμεύονται οι εκλέκτορες να ψηφίσουν τον υποψήφιο με τα χρώματα του οποίου επελέγησαν;

 

Σε ορισμένες πολιτείες η ψήφος των εκλεκτόρων είναι κατά συνείδηση αλλά πρακτικά οι εκλέκτορες πάντα ψηφίζουν τον υποψήφιο που απέσπασε την πλειοψηφία στην πολιτεία τους.

Σε άλλες πολιτείες οι εκλέκτορες υποχρεώνονται νομικά να ψηφίσουν τον υποψήφιο που πλειοψήφησε.

Ορισμένες φορές υπήρξαν εκλέκτορες ή ομάδες εκλεκτόρων (αυτοί αποκαλούνται «άπιστοι εκλέκτορες») που ψήφισαν άλλον υποψήφιο για πρόεδρο, αλλά αυτό συνέβη σπανίως και σε καμιά περίπτωση αυτοί δεν καθόρισαν το τελικό αποτέλεσμα.

Το 2000 ένας εκλέκτορας από τους τρεις που έστειλε το εκλογικό διαμέρισμα Κολούμπια δήλωσε αποχή.

Εάν το εκλογικό αποτέλεσμα είναι αμφίρροπο, ένας «άπιστος» εκλέκτορας μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα, το οποίο μάλλον θα αντιμετωπιστεί δια της δικαστικής οδού.

Οι εκλέκτορες επιλέγονται σε κάθε πολιτεία από τα κόμματα, πριν τις εκλογές – συνήθως με ψηφοφορία στο κομματικό συνέδριο. Μετά τις εκλογές, οι εκλέκτορες συγκεντρώνονται στις πρωτεύουσες των 50 πολιτειών για να ψηφίσουν.

Τα αποτελέσματα διαβιβάζονται επισήμως στη Γερουσία στις 6 Ιανουαρίου και ο νεοεκλεγείς πρόεδρος ορκίζεται στις 20 Ιανουαρίου.

 vradini.gr