Η ΕΛΛΗΝΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ

 του Γιάννη Ναστούλη

"..Πρέπει να γίνει συνείδηση, ότι στον φιλοσοφικό πυρήνα της Ορθόδοξης εκδοχής του ο "Χριστιανισμός", είναι μια καραμπινάτη επικαιροποίηση του Πλανωνισμού, του Αριστοτελισμού, του Στωικισμού και του Νεοπλατωνισμού, σε συνθήκες ελληνιστικής κ ρωμαϊκής κοσμόπολης! "

 

Ήταν το Βυζάντιο ελληνικό;

Επειδή πολλοί κάνουν μια επιλεκτική-αποσπασματική ανάγνωση του Βυζαντίου, θα δώσω ένα ελάχιστο περίγραμμα, περισσότερο έναν οδηγό μελέτης του πιο ενδιαφέροντος κομματιού της παγκόσμιας ιστορίας.

Ελπίζω ότι, εστω μεσα από αυτό το λίγο, ο αναγνώστης θα μπορέσει να ψηλαφήσει τον χαρακτήρα, το ανθρωπολογικό μεδούλι του μακροβιότερου κράτους της ιστορίας.

Προκαταβολικά δηλώνω ότι η Ρωμανία, (Ανατολική) Ρωμαϊκή αυτοκρατορία υπήρξε αδιαμβισβήτητα ένα πολυεθνικό κράτος, ωστόσο, βαθιά ελληνικό στα ισχυρά ταυτοτικά του στοιχεία: Ορθοδοξία, Ελληνογλωσσία, Ομοτροπία, Ελληνορωμαϊκό Δίκαιο, κ όχι σκέτο Ρωμαϊκό, ως είθισται.

Και ακόμη, πράγματι υπήρξαν οι διώξεις των λεγόμενων Εθνικών, κυρίως από αιρετικούς Χριστιανούς αυτοκράτορες, και πως αλλιώς? Αφού έγινε επίσημη θρησκεία μιας δομής ισχύος, και τι ισχύος!!!

Ωστόσο, ναι, ήταν ελληνική αυτοκρατορία στον χαρακτήρα της!

1. Μέχρι τον 6ο αιώνα λειτουργούν οι ανώτερες φιλοσοφικές και ρητορικές σχολές διαρκώς από την Ελληνιστική περίοδο, προσφέροντας αποκλειστικά ελληνική φιλοσοφία και Γραμματεία

2. Η Εκπαίδευση στο Ανατολικό Ρωμαϊκό κράτος από τον 4ο αιωνα χωρίζεται σε 2 κύκλους σπουδών: 1ος 6-12 κ 12-16. Το πρόγραμμα σπουδών του 1ου κύκλου είναι "το ελληνίζειν την γλώσσαν"! Ανάγνωση, γραφή, γραμματική, συντακτικό, Όμηρος, κλασσικοί. Ο δεύτερος, εμβάθυνση κ επέκταση του 1ου. Δημοφιλέστερο ανάγνωσμα, αυτό του ψευδοκαλλισθένη για τον Μέγα Αλέξανδρο.

3. 525 Κύρος Πανοπολίτης -με παράλληλη τη λειτουργία των ελληνικών φιλοσοφικών κ ρητορικών σχολων- δημιουργεί το αυτοκρατορικο Πανδιδακτηρίο της Μαγναύρας. Προσέφερε όλες τις επιστήμες. 15 καθηγητές Ελληνικών, 15 Λατινικών, μέχρι τον πλήρη εξελληνισμό.

4. Επί Ιουστινιανού (Τριβωνιανού) ίδρυση Νομικής σχολής 5ετούς φοίτησης με περιεχόμενο σπουδών το Αττικό Δίκαιο, το Ρωμαϊκό και την κωδικοποίηση των "Νεαρών" στα ελληνικά. Παράλληλα Ίδρυση Πατριαρχικής Σχολής, με περιεχόμενο σπουδών: ελληνική και ελληνιστική (Νεοπλατωνισμός-Στωικισμός) φιλοσοφία-θεολογία.

5. 610, η ελληνική κηρύσσεται επίσημη γλώσσα του κράτους. Άρα, είναι η επικρατούσα και στον λαό κ στις ελίτ, πλέον. Καθόσον, άλλωστε, απωλεσθηκαν τότε οι ανατολικές επαρχίες.

6. Βυζαντινή λογοτεχνία, Δημώδης, εκεί που νιώθει κ εκφράζεται ο λαός. Αμιγώς ελληνική: - ακριτική ποίηση 8ος, -πτωχοπροδρομική ποίηση,

-Αχιλληίς, βυζαντινή Ιλιάδα,

-Καλλίμαχος, Βέλθανδρος, Λίβιστρος.

-ηθοπλασία-αλληγορία: "Σπανέας".

- Το χρονικό του Μωρέως

- Η πρώιμη κρητική λογοτεχνία

- Εκκλησιαστική: βυζαντινή υμνογραφια κ μελική (Ρωμανός ο Μελωδός (πρώιμο βυζαντιο)

7. Μυριόβιβλος του Πατριάρχη Φώτιου 9ος, αντιγραφή κ διάσωση 279 έργων της αρχαίας γραμματείας, τα πάντα όλα! Αν σήμερα καμωνόμαστε οτι είμαστε Έλληνες, σε πολυ μεγάλο βαθμό το οφείλουμε στον Φώτιο. Στη Μαγναύρα διδάσκονται ταυτόχρονα η "έσω παιδεία" κ η "θύραθεν", και οι δύο, ελληνικός φιλοσοφικός στοχασμός.

8. "Πρυτάνεις" του Παν/μίου Μαγναύρας: Λέων ο Μαθηματικός, Ιωάννης Ξιφιλίνος, Ιωάννης Ιταλός, Γεώργιος Ακροπολίτης, Ιωάννης Φιλόπονος, Μιχαήλ Ψελλός, Γεώργιος Παχυμέρης...

9. Μεγάλοι Πατέρες κ θεολόγοι και "μυστικοί" όλοι ελληνοτραφείς, σπουδαγμένοι αποκλειστικά στην ελληνική σκεψη: Γρηγόριος ο Θεολόγος, Βασίλειος Καισαρείας, Γρηγόριος Νύσσης, Μάξιμος ο Ομολογητής, Θεόδωρος Μετοχίτης, Θ. Στουδίτης, Ι. Καλέκας, Μάρκος Ευγενικός, Ιωάννης της Κλίμακος, Συμεών ο Νέος Θεολόγος, Ευάγριος ο Ποντικός, Ψευδοδιονύσιος Αρεοπαγίτης, Ι. Δαμασκηνός, Γρηγόριος Παλαμάς, Βαρλάαμ, , Δημήτριος Κυδώνης, Νικόλαος Καβάσιλας.

Αλλά και οι μη Χριστιανοί νεοπλατωνικοί: Ηλιόδωρος, Δαμάσκιος, Πρόκλος, Σιμπλίκιος, Αινείας, Ερμείας κλπ αλλά, γιατί όχι, ο Ιουλιανός ο Παραβάτης.

10. Φιλόσοφοι "φιλοδυτικοί": Δημήτριος Χρυσολωράς, Γεώργιος Αμιρούτζης, Μιχαήλ Αποστόλης, Βησσαρίων, Θεόδωρος Γαζής, Ιανός Λάσκαρης, Γεώργιος Τραπεζούντιος, Μανουήλ Χρυσολωράς.

11. ΠΛΉΘΩΝ.

12. Ιστορικοί: Προκόπιος, Ακροπολίτης, Μ. Ατταλειάτης, Νικ. Βρυέννιος, Νικ. Γρηγοράς, Ευαγριος ο Σχολαστικός, Πρίσκος ο Θραξ, Νικητ. Χωνιάτης, Μ. Ψελλός, Άννα Κομνηνή, Γ. Παχυμέρης, Ζώσιμος, Θεοφάνης, Ιωάννης Σκυλίτζης, Θεοφύλακτος Σιμοκάττης, Ιωάννης Κίνναμος, Κριτόβουλος, Λέων ο Διάκονος, Ιωάννης. Μαλάλας, Κων/νος Πορφυρογέννητος κλπ κλπ.

13. - Θεόδωρος Λάσκαρις Μ, αυτοκράτωρ της Νικαίας: "Γραικός νυν Έλλην",

- Κων/νος Αργυρόπουλος αποκαλεί τον Ι. Παλαιολόγο Ήλιο βασιλιά των Ελλήνων. Αλλά, από τον 5ο π.Χ. ήδη αιώνα ισχύει το του Αριστοτέλη: "Γραικός ο Έλλην" γιος Θεσσαλού και των Σελλών.

14. Πρέπει να γινει συνείδηση, ότι στον φιλοσοφικό πυρήνα της Ορθόδοξης εκδοχής του ο "Χριστιανισμος", είναι μια καραμπινάτη επικαιροποίηση του Πλανωνισμού, του Αριστοτελισμού, του Στωικισμού και του Νεοπλατωνισμού, σε συνθήκες ελληνιστικής κ ρωμαϊκής κοσμόπολης! Αυτό όμως, δυστυχώς, δεν μπορεί να προσφερθεί στο fb, αλλά, σε μεταπτυχιακά προγράμματα θεολογίας κ ιστορίας στον ακαδημαϊκό χώρο. Προσέξτε! Πουθενά αλλού!

* ένα προτελευταίο: η Ρώμη είναι καταστατικά-ιδρυτικά Ελληνίς πόλη...ας το ψάξει όποιος επιθυμεί. Αξίζει.

Και ένα τελευταίο. Ας ψάξουν οι οπαδοί της μη ελληνικότητας του Βυζαντίου τις Περσικές, Αραβικές, Σερβικές, Ρωσικές, Βουλγαρικές πηγές, να δουν πως βλέπουν αυτοί το Βυζάντιο και κατά πόσο ήταν κυρίαρχα ελληνικό, στο ανθρωπολογικό του μεδούλι.

* Ακόμη και το τουρκικό λεγόμενο ταγματικό, σουφικής κοπής Ισλάμ είναι Ελληνικό στον πυρήνα του.

Και πέραν του τέλους,

να μάθουν ότι το Βυζάντιο δεν ήταν απλά ελληνόφωνο, διότι, η γλώσσα δεν είναι απλό εργαλείο επικοινωνίας, αλλά μια διαφορετική κοσμοθέαση, και ομοτροπία, όπως λέει ο μέγιστος Βιτγκενστάιν. "Τα όρια της γλώσσας μου είναι τα όρια του κόσμου μου". Το ισχυρότατο ταυτοτικό στοιχείο λοιπόν είναι η γλώσσα. Έτσι και η ελληνική λαλιά των απλών ανθρώπων στην καθημερινή επιτέλεση, στον έρωτα, στον καημό, στη λειτουργιά, και των ελίτ στην φιλοσοφία, στην πολιτική, στον στρατό, στη Διοίκηση, στο Δικαστήριο, στην Επιστήμη, δεν είναι καθόλου αμελητέα υπόθεση.

 enaasteri.blogspot.com