Η πολιτική λύση του μεγαλύτερου (γεωπολιτικού) σόουμαν "από μέσα προς τα έξω" - του Alastair Crooke*

 "..Ο Πούτιν άφησε να εννοηθεί αυτή την εβδομάδα ότι η σύγκρουση στην Ουκρανία θα μπορούσε να λήξει σε λίγες εβδομάδες, οπότε ο Τραμπ μπορεί να μην περιμένει πολύ"

Πώς να κάνετε το ακατόρθωτο; Η Αμερική είναι ενστικτωδώς μια επεκτατική δύναμη, που χρειάζεται νέα πεδία για να κατακτήσει- νέους οικονομικούς ορίζοντες για να κατακτήσει και να εκμεταλλευτεί. Οι ΗΠΑ είναι έτσι φτιαγμένες. Πάντα έτσι ήταν.

Αλλά - αν είσαι ο Τραμπ, θέλοντας να αποσυρθείς από τους πολέμους στην περιφέρεια της αυτοκρατορίας, αλλά παρόλα αυτά θέλοντας επίσης, να ρίξεις μια λαμπερή εικόνα μιας μυώδους Αμερικής που επεκτείνεται και ηγείται της παγκόσμιας πολιτικής και οικονομίας - πώς να το κάνεις;

Λοιπόν, ο πρόεδρος Τραμπ - πάντα ο showman - έχει μια λύση. Να περιφρονήσει την απαξιωμένη πλέον διανοητική ιδεολογία της μυώδους αμερικανικής παγκόσμιας ηγεμονίας- να προτείνει μάλλον ότι αυτοί οι προηγούμενοι "αιώνιοι πόλεμοι" δεν θα έπρεπε ποτέ να ήταν πραγματικά "δικοί μας πόλεμοι"- και, όπως έχει προτείνει και προωθήσει ο Alon Mizrahi, να ξεκινήσει την επαναποικιοποίηση αυτού που είχε ήδη αποικιστεί: Ο Καναδάς, η Γροιλανδία, ο Παναμάς - και η Ευρώπη επίσης, φυσικά.

Η Αμερική λοιπόν θα είναι μεγαλύτερη- ο Τραμπ θα δράσει με αποφασιστική μυϊκή δύναμη (π.χ. όπως στην Κολομβία)- θα κάνει μια μεγάλη "επίδειξη" των πραγμάτων, αλλά ταυτόχρονα θα συρρικνώσει το κυρίαρχο αμερικανικό συμφέρον ασφαλείας ώστε να επικεντρωθεί στο δυτικό ημισφαίριο. Όπως παρατηρεί συνεχώς ο Τραμπ, οι Αμερικανοί ζουν στο "δυτικό ημισφαίριο", όχι στη Μέση Ανατολή ή αλλού.

Έτσι, ο Τραμπ επιχειρεί να αποσυνδεθεί από την αμερικανική επεκτατική πολεμική περιφέρεια - το "έξω" - για να διακηρύξει ότι το "μέσα" (δηλαδή η σφαίρα του δυτικού ημισφαιρίου), έχει γίνει μεγαλύτερο και είναι αδιαμφισβήτητα αμερικανικό. Και αυτό είναι που έχει σημασία.

Πρόκειται για μια μεγάλη αλλαγή, η οποία όμως έχει την αρετή να αρχίζει να αναγνωρίζεται από πολλούς Αμερικανούς ως μια πιο ακριβής αντανάκλαση της πραγματικότητας. Το ένστικτο της Αμερικής παραμένει επεκτατικό (αυτό δεν αλλάζει), αλλά πολλοί Αμερικανοί υποστηρίζουν την εστίαση στις αμερικανικές εσωτερικές ανάγκες και στην "κοντινή γειτονιά" της.

Ο Mizrahi αποκαλεί αυτή την προσαρμογή από μέσα προς τα έξω "αυτο-κανιβαλισμό": Πράγματι, η "Ευρώπη" θεωρεί τον εαυτό της ως τον προπάτορά της, ωστόσο η ομάδα Τραμπ έχει ξεκινήσει την επαναποικιοποίησή της - αν και με τη φλέβα του Τραμπ.

Ο Ρόμπερτ Κούπερ, ένας ανώτερος Βρετανός διπλωμάτης που στάλθηκε στις Βρυξέλλες, επινόησε περίφημα το 2002 τον όρο φιλελεύθερος ιμπεριαλισμός ως το νέο σκοπό της Ευρώπης. Θα ήταν ένας ιμπεριαλισμός ήπιας ισχύος. Ωστόσο, ακόμα ο Cooper δεν μπορούσε να αφήσει εντελώς τον ευρωπαϊκό "ανατολισμό της παλιάς αυτοκρατορίας", γράφοντας:

"Η πρόκληση για τον μεταμοντέρνο κόσμο είναι να συνηθίσει την ιδέα των διπλών προτύπων. Μεταξύ μας, λειτουργούμε με βάση τους νόμους και την ανοιχτή συνεργατική ασφάλεια. Αλλά όταν έχουμε να κάνουμε με πιο παλιομοδίτικα είδη κρατών εκτός της μεταμοντέρνας ηπείρου της Ευρώπης, πρέπει να επιστρέψουμε στις πιο σκληρές μεθόδους μιας παλαιότερης εποχής - βία, προληπτική επίθεση, εξαπάτηση, ό,τι είναι απαραίτητο για να αντιμετωπίσουμε εκείνους που εξακολουθούν να ζουν στον κόσμο του 19ου αιώνα του κάθε κράτους για τον εαυτό του. Μεταξύ μας όμως, τηρούμε τον νόμο: Αλλά όταν λειτουργούμε στη ζούγκλα, πρέπει να χρησιμοποιούμε και τους νόμους της ζούγκλας".

Η κοσμοθεωρία του Cooper άσκησε επιρροή στον τρόπο σκέψης του Tony Blair, καθώς και στην ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας.

Η ελίτ της ΕΕ, ωστόσο, άρχισε να βλέπει με αισιοδοξία τον εαυτό της να έχει το καθεστώς της (πραγματικής) "αυτοκρατορίας" (παγκόσμια επιρροή), βασιζόμενη στον ρυθμιστικό έλεγχο μιας αγοράς 400 εκατομμυρίων καταναλωτών. Αυτό δεν λειτούργησε. Η ΕΕ είχε υιοθετήσει το στρατήγημα του Ομπάμα που υποσχόταν ένα πλαίσιο "ελέγχου του νου", το οποίο υποστηρίζει ότι η πραγματικότητα μπορεί να "δημιουργηθεί" μέσω της ελεγχόμενης αφήγησης.

Οι Ευρωπαίοι δεν ενημερώθηκαν ποτέ σωστά ότι μια υπερεθνική αυτοκρατορία της ΕΕ συνεπάγεται (και απαιτεί) την παραίτηση από την κυρίαρχη κοινοβουλευτική τους λήψη αποφάσεων. Φαντάστηκαν, μάλλον, ότι εντάσσονταν σε μια ζώνη ελεύθερου εμπορίου. Αντιθέτως, τους οδηγούσαν σε μια ταυτότητα της ΕΕ μέσω της μυστικότητας και της προσεκτικής διαχείρισης μιας επινοημένης "πραγματικότητας" της ΕΕ.

Αυτή η φιλοδοξία της ευρωπαϊκής φιλελεύθερης αυτοκρατορίας - στον απόηχο της πολιτιστικής επίθεσης του Τραμπ στο Νταβός - μοιάζει πολύ ξεπερασμένη. Η ατμόσφαιρα παραπέμπει μάλλον στο πέρασμα από το ένα πολιτιστικό zeitgeist στο άλλο.

Ο Elon Musk φαίνεται να έχει αναλάβει να ανατρέψει τη Γερμανία και τη Βρετανία από την παλιά κοσμοθεωρία προς τη νέα. Αυτό είναι σημαντικό για την ατζέντα του Τραμπ, καθώς αυτά τα δύο κράτη είναι οι πρωταρχικοί ταραξίες για τον πόλεμο ώστε να διατηρηθεί μια παγκόσμια -και όχι δυτική ημισφαιρική- πρωτοκαθεδρία. Οι αποτυχίες της Ευρώπης στη λήψη αποφάσεων τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, καθιστούν την Ευρώπη προφανή στόχο για έναν πρόεδρο αποφασισμένο για ριζική πολιτισμική αλλαγή.

Υπάρχει προηγούμενο για το τέχνασμα Inside-Out του Τραμπ: Η Παλαιά Ρώμη, επίσης, αποσύρθηκε από τις περιφερειακές αυτοκρατορικές επαρχίες της για να επικεντρωθεί στον πυρήνα της, όταν οι μακρινοί πόλεμοι αποστράγγιζαν πάρα πολλούς πόρους στο κέντρο και ο στρατός της υπερτερούσε στο πεδίο της μάχης. Η Ρώμη δεν θα παραδεχόταν ποτέ ανοιχτά την υποχώρηση.

Αυτό μας οδηγεί πίσω στη σημερινή "ριζοσπαστική λύση Inside-Out": Φαίνεται να συνίσταται στο να "πάμε σαν τρελός ανεμοστρόβιλος" στο εσωτερικό - που είναι αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία για τη βάση του - και, στη διεθνή σφαίρα, να προβάλλουμε σύγχυση και απρόβλεπτα. Να συνεχίσει να επαναλαμβάνει τα ιδεολογικά σιβυλλίσματα και τα αντιφατικά στατιστικά στοιχεία του αρχαίου καθεστώτος, αλλά στη συνέχεια να το ενισχύει με περιστασιακά αντιφατικά πεταχτά σχόλια (όπως το να λέει αναφερόμενος στην κατάπαυση του πυρός στη Γάζα ότι είναι "δικός τους [του Ισραήλ] πόλεμος" και ότι τα συμφέροντα του Ισραήλ μπορεί να μην είναι πάντα αυτά των ΗΠΑ, και, φαινομενικά ως παρασκήνιο - ότι ο Πούτιν μπορεί να έχει ήδη αποφασίσει "να μην κάνει συμφωνία" για την Ουκρανία).

Η διαπόμπευση του Πούτιν ως ηττημένου στην Ουκρανία απευθυνόταν ίσως περισσότερο στην αμερικανική Γερουσία και στις συνεχιζόμενες ακροάσεις επιβεβαίωσης. Ο Τραμπ έκανε αυτά τα σχόλια λίγες ημέρες πριν η Tulsi Gabbard αντιμετωπίσει ακροάσεις στη Γερουσία. Η Gabbard επικρίνεται ήδη από τα αμερικανικά "γεράκια" επειδή φέρεται να έχει "φιλοπουτινικά" συναισθήματα, καθώς και επειδή έχει υποστεί εκστρατεία συκοφάντησης από τα μέσα ενημέρωσης από το βαθύ κράτος.

Η προφανής ασέβεια του Τραμπ προς τον Πούτιν και τη Ρωσία (που προκάλεσε οργή στη Ρωσία) ειπώθηκε κυρίως για τα αυτιά των Αμερικανών γερουσιαστών; (Η Γερουσία φιλοξενεί μερικούς από τους πιο ένθερμους "ποτέ-Τραμπερς").

Και μήπως τα πρωτοφανή σχόλια του Τραμπ για την απομάκρυνση των Παλαιστινίων της Γάζας προς την Αίγυπτο ή την Ιορδανία (συντονισμένα με τον Νετανιάχου, σύμφωνα με έναν Ισραηλινό υπουργό) προορίζονταν κυρίως για τα αυτιά της ισραηλινής Δεξιάς; Σύμφωνα με τον εν λόγω υπουργό, το θέμα της ενθάρρυνσης της εθελοντικής μετανάστευσης των Παλαιστινίων επανέρχεται πλέον στην ατζέντα, όπως ακριβώς ήθελαν εδώ και καιρό τα κόμματα της Δεξιάς - και πολλοί στο Λικούντ του Νετανιάχου ήλπιζαν. Μουσική στα αυτιά τους.

Ήταν λοιπόν μια προληπτική κίνηση του Τραμπ, σχεδιασμένη να σώσει την κυβέρνηση Νετανιάχου από την επικείμενη κατάρρευση για το δεύτερο στάδιο της κατάπαυσης του πυρός και την απειλή μιας αποχώρησης του δεξιού τμήματος του; Ήταν τότε το κοινό-στόχος του Τραμπ σε αυτή την περίπτωση οι υπουργοί Μπεν Γκβίρ και Σμότριτς;

Ο Τραμπ μάς μπερδεύει επιμόνως - με το να μην ξεκαθαρίζει ποτέ σε ποιο ακροατήριο απευθύνει τους συλλογισμούς του κάθε φορά.

Υπάρχει ωστόσο κάποια ουσία που να κατακάθεται μέσα στο σχόλιο του Τραμπ ότι το όποιο παλαιστινιακό κράτος πρέπει να επιλυθεί "με κάποιον άλλο τρόπο" από τη φόρμουλα των δύο κρατών; Ίσως. Δεν πρέπει να προεξοφλήσουμε τις ισχυρές τάσεις του Τραμπ προς το Ισραήλ.

Ο Νετανιάχου αντιμετωπίζει σκληρή κριτική για τον κακό χειρισμό τόσο της εκεχειρίας στη Γάζα όσο και του Λιβάνου. Είναι ένοχος για το γεγονός ότι υπόσχεται ένα πράγμα στο ένα κόμμα και το αντίθετο στο άλλο (ένα παλιό ελάττωμα): Υποσχέθηκε στη Δεξιά την επιστροφή στον πόλεμο στη Γάζα, αλλά δεσμεύτηκε για τον απερίφραστο τερματισμό του πολέμου στην πραγματική συμφωνία κατάπαυσης του πυρός. Στο Λίβανο, το Ισραήλ δεσμεύτηκε αφενός να αποχωρήσει μέχρι τις 26 Ιανουαρίου, ωστόσο ο στρατός του βρίσκεται ακόμη εκεί, προκαλώντας ένα ανθρώπινο κύμα Λιβανέζων που επιστρέφουν στο νότο, ελπίζοντας να διεκδικήσουν τα σπίτια τους.

Κατά συνέπεια, ο Νετανιάχου σε αυτή τη συγκυρία εξαρτάται απόλυτα από τον Τραμπ. Τα τεχνάσματα του πρωθυπουργού δεν θα είναι αρκετά για να τον ξεμπλέξουν: Ο Τραμπ τον έχει εκεί που τον θέλει. Ο Τραμπ θα πετύχει εκεχειρία και θα πει στον Νετανιάχου,καμία επίθεση στο Ιράν (τουλάχιστον μέχρι ο Τραμπ να διερευνήσει το ενδεχόμενο συμφωνίας με την Τεχεράνη).

Με τον Πούτιν και τη Ρωσία συμβαίνει το αντίθετο. Ο Τραμπ εκεί δεν έχει καμία επιρροή (η αγαπημένη λέξη στην Ουάσιγκτον). Δεν έχει καμία επιρροή για τέσσερις λόγους:

Πρώτον, δεδομένου ότι η Ρωσία αρνείται σταθερά την ιδέα οποιουδήποτε συμβιβασμού που "καταλήγει στο πάγωμα της σύγκρουσης κατά μήκος της γραμμής εμπλοκής, που θα δώσει χρόνο στις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ να επανεξοπλίσουν τα υπολείμματα του ουκρανικού στρατού - και στη συνέχεια να ξεκινήσουν έναν νέο γύρο εχθροπραξιών".

Δεύτερον, επειδή οι όροι της Μόσχας για τον τερματισμό του πολέμου θα αποδειχθούν απαράδεκτοι για την Ουάσινγκτον, καθώς δεν θα είναι δεκτικοί στο να παρουσιαστούν ως αμερικανική "νίκη".

Τρίτον, επειδή η Ρωσία κατέχει το σαφές στρατιωτικό πλεονέκτημα: Η Ουκρανία πρόκειται να χάσει αυτόν τον πόλεμο. Σημαντικά ουκρανικά οχυρά καταλαμβάνονται πλέον από τις ρωσικές δυνάμεις χωρίς αντίσταση. Αυτό τελικά θα οδηγήσει σε ένα αλυσιδωτό αποτέλεσμα. Η Ουκρανία μπορεί να πάψει να υπάρχει αν δεν γίνουν σοβαρές διαπραγματεύσεις πριν από το καλοκαίρι, προειδοποίησε πρόσφατα ο επικεφαλής της ουκρανικής στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών Kyrylo Budanov.

Αλλά τέταρτον, επειδή η ιστορία δεν αντικατοπτρίζεται καθόλου στη λέξη μόχλευση. Όταν λαοί που καταλαμβάνουν την ίδια γεωγραφία έχουν διαφορετικές και συχνά ασυμβίβαστες εκδοχές της ιστορίας, η δυτική συναλλακτική "διάσπαση του φάσματος ισχύος" απλώς δεν λειτουργεί. Οι αντιμαχόμενες πλευρές δεν πρόκειται να μετακινηθούν - εκτός αν κάποια λύση αναγνωρίσει και λάβει υπόψη της την ιστορία τους.

 * Alastair Crooke: Πρώην Βρετανός διπλωμάτης, ιδρυτής και διευθυντής του Φόρουμ Συγκρούσεων με έδρα τη Βηρυτό.

strategic-culture.su

diodotos-k-t.blogspot.com