«jamais-vu», το αντίθετο του «deja-vu»

 

Το Deja-vu ή αλλιώς η προμνησία, είναι η αίσθηση που έχει κάποιος ότι μία κατάσταση που βιώνει στο παρόν έχει επαναληφθεί ακριβώς στο παρελθόν. Eίναι σαν ένα "γκλιτς στο Μάτριξ".

Συχνότερα χρησιμοποιείται ο όρος déjà-vu (ντεζα-βού) που στη γαλλική γλώσσα σημαίνει «ήδη ιδωμένο».

Η προμνησία έχει συνήθως μια «παράξενη», ονειρική αίσθηση, παρά το γεγονός ότι η βιωμένη εμπειρία έχει πραγματικά υπάρξει στο παρελθόν. Η εμπειρία της προμνησίας συνοδεύεται συνήθως από μία αίσθηση “παράξενου”, και αποδίδεται από το υποκείμενο της εμπειρίας σε όνειρό του, παρότι υπάρχει η αίσθηση ότι η εμπειρία έχει πραγματικά υπάρξει στο παρελθόν.

Το φαινόμενο περιγράφεται ως μια «ανωμαλία», ένα «σχίσμα του εγκεφάλου ανάμεσα στο τμήμα του συνειδητού και του ασυνείδητου», που προκαλεί μια στιγμιαία καθυστέρηση στην επεξεργασία εξωτερικών ερεθισμάτων. Έρευνες έχουν δείξει ότι περισσότερο από το 70% των ανθρώπων το έχουν βιώσει τουλάχιστον μία φορά.

Το αντίθετο του deja-vu όμως ;

Είναι το “jamais-vu”, δηλαδή το «ουδέποτε ιδωμένο» και αναφέρεται σε μια κατάσταση, όπου βλέπεις ένα οικείο πρόσωπο, ή όταν βιώνεις κάτι γνώριμο, και ξαφνικά δεν τα αναγνωρίζεις. Το φαινόμενο αυτό το παθαίνουν συχνά οι μουσικοί, όταν έρχονται σε επαφή με ένα πασίγνωστο κομμάτι. Το πιο σύνηθες είναι όταν βρίσκεσαι σε μια τοποθεσία που έχεις ξαναβρεθεί, και ξαφνικά ξεχνάς, μπερδεύεσαι, την αντιμετωπίζεις με «νέα μάτια»

Κοντά στα 40 μου βίωσα τρεις φορές το jamais-vu. Δεν διαρκεί περισσότερο από 4-5 δευτερόλεπτα, αλλά προκαλεί πραγματική έκπληξη. Είσαι στη γειτονιά σου, ή μόλις έχεις φτάσει σε κάποιον προορισμό που γνωρίζεις πολύ καλά και έχεις βρεθεί πολλές φορές πριν, αλλά γυρνάς και λες στον εαυτό σου: "Ωπ, τί είναι εδώ; Πού βρίσκομαι; Τί δρόμος είναι αυτός; Σε ποια πόλη, ποια χώρα;". Κατά βάθος σού δίνει και μια ευχαρίστηση αυτή η αίσθηση, αντί να σε τρομάξει, ειδικά αν η εικόνα είναι κάπως όμορφη και ηλιόλουστη. Δίνει μια εντύπωση ότι είσαι σε ταξίδι, σε μέρος που επισκέπτεσαι πρώτη φορά.

Γι αυτό, το φαινόμενο θα μπορούσε να οφείλεται και σε ψυχολογικό παράγοντα. Την δυσφορία σου για την ρουτίνα που μπορεί να έχεις πέσει, τις ίδιες και τις ίδιες εικόνες που τις έχει βαρεθεί, κι ότι χρειάζεσαι ένα ταξίδι επειγόντως για να σε αναπτερώσει ψυχολογικά.

Δεν ξέρω τί με παρακίνησε, αλλά ενώ είχα γνωρίσει ήδη το jamais-vu, δοκίμασα να πειραματιστώ δυο τρεις άλλες φορές. Προσπάθησα επίτηδες να δω με άλλο μάτι, ένα κτίριο, έναν δρόμο, δηλαδή σαν να τα έβλεπα πρώτη φορά, σαν να μην είχα ξαναβρεθεί εκεί. Η προσπάθειά μου στέφθηκε ΜΕ ΑΠΟΛΥΤΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ! Ναι, αν συγκεντρωθείς σωστά στο ζητούμενό σου.. μπορείς να δεις ακόμα και το αυτοκίνητό σου ότι ανήκει σε κάποιον άλλο, και ότι είναι πολύ όμορφο αμάξι, ενώ ως δικό σου.. είναι πια αδιάφορη η εξωτερική του εμφάνιση, ίσως και άσχημο σε σχέση με τα διπλανά αυτοκίνητα.

Αυτά όλα μάς οδηγούν συνεπώς σε συμπεράσματα περί ψυχολογικού παράγοντα, τουλάχιστον όσον αφορά το jamais-vu.

Όσο για το deja-vu, τα πράγματα είναι πολύ πιο πολύπλοκα. Σε προηγούμενες δεκαετίες επικράτησε η ανωτέρω επιστημονική εξήγηση περί "στιγμιαίας καθυστέρησης στην επεξεργασία εξωτερικών ερεθισμάτων", δηλαδή ότι: Το μάτι προλαβαίνει να φωτογραφίσει από γωνία το περιβάλλον που βρισκόμαστε, σε κλάσματα του δευτερολέπτου πριν το αντικρίσουμε και το βιώσουμε συνειδητά. Αρκετά ενδιαφέρουσα εξήγηση, αλλά όχι πλήρως ικανοποιητική. Εξακολουθώ να πιστεύω ότι κάτι μεταφυσικό παίζει με το deja-vu, ή συμβαίνει κάτι.. ΌΛΩΣ ΦΥΣΙΚΟ, το οποίο σχετίζεται με την κβαντομηχανική και τα σταυροδρόμια εναλλακτικών πραγματικοτήτων-παραλλήλων συμπάντων.

Κάτι με παρακίνησε να θέλω να αφιερώσω αυτή την ανάρτηση στην πολύ αγαπημένη μας αναγνώστη Ευρυδίκη 🙂

 

Καλημέρα και Καλό Σαββατοκύριακο σε όλους!

Κ-Τ 

Διόδοτος