του Vijay Prashad
Στη σύνοδο κορυφής του Οργανισμού Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ) στην Ουάσινγκτον, το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στην Ουκρανία. Στη Διακήρυξη της Ουάσιγκτον, οι ηγέτες του ΝΑΤΟ έγραψαν: "Το μέλλον της Ουκρανίας βρίσκεται στο ΝΑΤΟ".
Η Ουκρανία υπέβαλε επίσημα αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ τον Σεπτέμβριο του 2022, αλλά σύντομα διαπίστωσε ότι, παρά την ευρεία υποστήριξη του ΝΑΤΟ, αρκετά κράτη μέλη (όπως η Ουγγαρία) δεν αισθάνονταν άνετα με την ιδέα της κλιμάκωσης της σύγκρουσης με τη Ρωσία. Ήδη από τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι το 2008, τα μέλη του ΝΑΤΟ χαιρέτισαν "τις ευρωατλαντικές φιλοδοξίες της Ουκρανίας και της Γεωργίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ. Συμφωνήσαμε σήμερα ότι οι χώρες αυτές θα γίνουν μέλη του ΝΑΤΟ". Ωστόσο, το Συμβούλιο του ΝΑΤΟ δίστασε λόγω της συνοριακής διαμάχης με τη Ρωσία. Αν η Ουκρανία είχε βιαστεί να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και η συνοριακή διαμάχη είχε κλιμακωθεί (όπως και έγινε), το ΝΑΤΟ θα είχε εμπλακεί σε έναν άμεσο πόλεμο με τη Ρωσία.
Κατά την τελευταία δεκαετία, το ΝΑΤΟ έχει αυξήσει τη στρατιωτική του παρουσία κατά μήκος των ρωσικών συνόρων. Κατά τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουαλία (Σεπτέμβριος 2014), το ΝΑΤΟ εφάρμοσε το Σχέδιο Δράσης Ετοιμότητας (RAP). Το σχέδιο αυτό σχεδιάστηκε για την αύξηση των στρατιωτικών δυνάμεων του ΝΑΤΟ στην Ανατολική Ευρώπη "από τη Βαλτική Θάλασσα στα βόρεια έως τη Μαύρη Θάλασσα στα νότια". Δύο χρόνια αργότερα, στη Βαρσοβία, το ΝΑΤΟ αποφάσισε να αναπτύξει μια ενισχυμένη προωθημένη παρουσία (eFP) στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας με "ομάδες μάχης που θα σταθμεύουν στην Εσθονία, τη Λετονία, τη Λιθουανία και την Πολωνία". Η απόσταση μεταξύ της Μόσχας και των παραμεθόριων περιοχών της Εσθονίας και της Λετονίας είναι μόλις 780 χιλιόμετρα, πολύ κοντά στην εμβέλεια ενός βαλλιστικού πυραύλου μικρού βεληνεκούς (1.000 χιλιόμετρα). Σε απάντηση στη συγκέντρωση του ΝΑΤΟ, η Λευκορωσία και η Ρωσία διοργάνωσαν το Zapad 2017, τη μεγαλύτερη στρατιωτική άσκηση μεταξύ των χωρών αυτών από το 1991. Εκείνη την εποχή, οι λογικοί άνθρωποι θα πίστευαν ότι η αποκλιμάκωση θα έπρεπε να είχε γίνει προτεραιότητα για όλα τα μέρη. Αυτό όμως δεν συνέβη.
Οι προκλήσεις από τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ συνεχίστηκαν. Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, οι χώρες του ΝΑΤΟ αποφάσισαν να παράσχουν πλήρη υποστήριξη στην Ουκρανία και να αποτρέψουν κάθε διαπραγμάτευση για ειρηνική διευθέτηση της σύγκρουσης. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους στο ΝΑΤΟ έστειλαν όπλα και εξοπλισμό στην Ουκρανία και ανώτεροι στρατιωτικοί αξιωματούχοι των ΗΠΑ έκαναν προκλητικές δηλώσεις σχετικά με τους πολεμικούς στόχους τους (για παράδειγμα, "για να αποδυναμώσουν τη Ρωσία"). Οι συζητήσεις μεταξύ Ουκρανών και Ρώσων αξιωματούχων στη Λευκορωσία και την Τουρκία παραγκωνίστηκαν από το ΝΑΤΟ και ο πραγματικός πολεμικός στόχος της Ουκρανίας (η απλή αποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων) αγνοήθηκε. Αντ' αυτού, οι χώρες του ΝΑΤΟ ξόδεψαν δισεκατομμύρια δολάρια σε όπλα και παρακολούθησαν τους Ουκρανούς στρατιώτες να πεθαίνουν σε έναν μάταιο πόλεμο. Στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουάσιγκτον, ο ναύαρχος Rob Bauer του Βασιλικού Ναυτικού της Ολλανδίας, ο οποίος προεδρεύει της στρατιωτικής επιτροπής του ΝΑΤΟ, δήλωσε στο Foreign Policy: "Οι Ουκρανοί χρειάζονται περισσότερα για να κερδίσουν από αυτά που έχουμε θέσει σε εφαρμογή". Με άλλα λόγια, τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ παρέχουν στην Ουκρανία μόλις αρκετά όπλα για να συνεχίσουν τη σύγκρουση, αλλά όχι για να αλλάξουν την κατάσταση στο έδαφος (είτε με νίκη είτε με ήττα). Τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ φαίνεται να έχουν την πρόθεση να χρησιμοποιήσουν την Ουκρανία για να αφαίμαξουν τη Ρωσία.
Κατηγορώντας την Κίνα
Η Διακήρυξη του ΝΑΤΟ για την Ουάσιγκτον περιέχει ένα σημείο που προκαλεί απορία. Αναφέρει ότι η Κίνα "έχει γίνει αποφασιστικός υποστηρικτής του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας". Η φράση "αποφασιστική υποστήριξη" προσέλκυσε σημαντική προσοχή στην Κίνα, όπου η κυβέρνηση καταδίκασε αμέσως τον χαρακτηρισμό του ΝΑΤΟ για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ο εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών Lin Jian δήλωσε ότι η δήλωση του ΝΑΤΟ "είναι κακοπροαίρετη και δεν έχει νόημα". Λίγο μετά την είσοδο των ρωσικών στρατευμάτων στην Ουκρανία, ο Wang Wenbin του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών δήλωσε ότι "η κυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα όλων των χωρών πρέπει να γίνονται σεβαστές και να διατηρούνται". Αυτό είναι ακριβώς το αντίθετο της ενθάρρυνσης του πολέμου και έκτοτε η Κίνα έχει υποβάλει ειρηνευτικές προτάσεις για τον τερματισμό του πολέμου. Οι κατηγορίες ότι η Κίνα παρείχε στη Ρωσία "θανατηφόρα βοήθεια" δεν έχουν αποδειχθεί από τις χώρες του ΝΑΤΟ και έχουν διαψευστεί από την Κίνα.
Ο Lin Jian έθεσε δύο βασικά ερωτήματα στη συνέντευξη Τύπου στο Πεκίνο στις 11 Ιουλίου 2024: "Ποιος ακριβώς τροφοδοτεί τις φλόγες; Ποιος ακριβώς "επιτρέπει" τη σύγκρουση; Η απάντηση είναι σαφής, αφού είναι το ΝΑΤΟ που απορρίπτει κάθε ειρηνευτική διαπραγμάτευση, οι χώρες του ΝΑΤΟ που εξοπλίζουν την Ουκρανία για να παρατείνουν τον πόλεμο και οι ηγέτες του ΝΑΤΟ που θέλουν να επεκτείνουν το ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά και απορρίπτουν την έκκληση της Ρωσίας για μια νέα αρχιτεκτονική ασφαλείας (όλα αυτά αποδεικνύονται από τη Γερμανίδα βουλευτή Sevim Dağdelen στο νέο της βιβλίο για την 75χρονη ιστορία του ΝΑΤΟ). Όταν ο Ούγγρος Βίκτορ Όρμπαν -η χώρα του οποίου ασκεί την εξάμηνη προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης- επισκέφθηκε τη Ρωσία και την Ουκρανία για να μιλήσει για μια ειρηνευτική διαδικασία, ήταν τα ευρωπαϊκά κράτη που καταδίκασαν αυτή την αποστολή. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, απάντησε με σκληρή επίπληξη στον Όρμπαν, γράφοντας ότι "ο κατευνασμός δεν θα σταματήσει τον Πούτιν". Παράλληλα με αυτά τα σχόλια, οι Ευρωπαίοι και οι Βορειοαμερικανοί υποσχέθηκαν να παράσχουν στην Ουκρανία κεφάλαια και όπλα για τον πόλεμο. Είναι εντυπωσιακό ότι ο νέος Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, επέτρεψε μάλιστα στην Ουκρανία να χρησιμοποιήσει ένα ολλανδικό αεροσκάφος F-16, το οποίο δόθηκε στην Ουκρανία όταν ο Ρούτε ήταν πρωθυπουργός, για να χτυπήσει το ρωσικό έδαφος. Αυτό θα σήμαινε ότι τα όπλα μιας χώρας του ΝΑΤΟ θα χρησιμοποιούνταν απευθείας για να επιτεθούν στη Ρωσία, επιτρέποντας στη Ρωσία να προβεί σε αντίποινα εναντίον ενός κράτους του ΝΑΤΟ.
Η δήλωση του ΝΑΤΟ που περιγράφει την Κίνα ως "αποφασιστικό διαμεσολαβητή" επέτρεψε στην Ατλαντική Συμμαχία να υπερασπιστεί την "εκτός περιοχής" επιχείρησή της στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας ως μέρος της άμυνας των Ευρωπαίων εταίρων της. Αυτό ήταν που επέτρεψε στο ΝΑΤΟ να δηλώσει, όπως και ο απερχόμενος γενικός γραμματέας Γενς Στόλτενμπεργκ σε συνέντευξη Τύπου, ότι το ΝΑΤΟ πρέπει "να συνεχίσει να ενισχύει τις εταιρικές σχέσεις του, ιδίως στον Ινδο-Ειρηνικό". Αυτοί οι εταίροι του Ινδο-Ειρηνικού είναι η Αυστραλία, η Ιαπωνία, η Νέα Ζηλανδία και η Νότια Κορέα. Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι ο κύριος εμπορικός εταίρος τριών από αυτές τις χώρες δεν είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά η Κίνα (η Ιαπωνία είναι η ειδική περίπτωση). Ακόμη και αναλυτές της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι "η αποσύνδεση της Κίνας από τις παγκόσμιες διαδικασίες παραγωγής και κατανάλωσης δεν είναι ορατή". Παρά ταύτα, οι χώρες αυτές έχουν αυξήσει απερίσκεπτα την πίεση κατά της Κίνας (συμπεριλαμβανομένης της Νέας Ζηλανδίας, η οποία επιθυμεί τώρα να ενταχθεί στον Πυλώνα ΙΙ της συνθήκης AUKUS μεταξύ Αυστραλίας, ΗΠΑ και Ηνωμένου Βασιλείου). Το ΝΑΤΟ έχει δηλώσει ότι παραμένει ανοιχτό σε "εποικοδομητική δέσμευση" με την Κίνα, αλλά δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι αυτό θα συμβεί.
Ο Vijay Prashad είναι Ινδός ιστορικός και μαρξιστής διανοούμενος. Είναι εκτελεστικός διευθυντής του Tricontinental: Institute for Social Research και εκδότης του LeftWord Books. Ιδεολογικά μαρξιστής, ο Prashad είναι γνωστός για την κριτική του στον καπιταλισμό, τη νεοαποικιοκρατία, τον αμερικανικό εξαιρετισμό και τον δυτικό ιμπεριαλισμό, ενώ εκφράζει την υποστήριξή του στον κομμουνισμό και τον Νότο. Είναι ο συγγραφέας των βιβλίων Red Star Over the Third World (Pluto Press) και Washington Bullets: A History of the CIA, Coups, and Assassinations (Monthly Review Press).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου