Ο πόλεμος στην Ουκρανία εδραιώνει την παρακμή της Δύσης

του Jan Krikke

"Το μόνο που απομένει από τη Δύση είναι η όλο και πιο τεχνητή, ακόμη και παράλογη προσπάθεια να σταματήσει ο τροχός της ιστορίας... Σε αυτή τη γεροντική Ευρώπη, τα έθνη, τα κράτη και οι άρχουσες τάξεις... διατηρούν την πίστη τους σε κενές φόρμουλες ελευθερίας και προόδου".

Όσβαλντ Σπένγκλερ, Η παρακμή της Δύσης

Τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους, η γερμανική εφημερίδα Handelsblatt αποκάλυψε ότι ο Γερμανός ηγέτης Όλαφ Σολτς, ενώ υπηρετούσε ως υπουργός Οικονομικών το 2020, προσπάθησε να συνάψει μυστική συμφωνία με την κυβέρνηση Τραμπ για να αποφύγει τις αμερικανικές κυρώσεις για τον αγωγό φυσικού αερίου Nord Stream-2.

Δύο χρόνια αργότερα, στις αρχές Φεβρουαρίου του 2022, λίγες εβδομάδες πριν από το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, ο Σολτς, ως Γερμανός καγκελάριος, επισκέφθηκε τον Λευκό Οίκο για συνομιλίες με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν σχετικά με την αυξανόμενη κρίση.

Κατά τη διάρκεια ζωντανής συνέντευξης Τύπου μετά τις συνομιλίες τους, ο Μπάιντεν ρωτήθηκε για την άποψή του σχετικά με τον Nord Stream, το σύστημα αγωγών που παραδίδει ρωσικό φυσικό αέριο στην Ευρώπη. Ο Αμερικανός πρόεδρος απάντησε λέγοντας: "Εάν η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία, δεν θα υπάρχει πλέον ο Nord Stream 2. Θα βάλουμε τέλος σε αυτό".

Ο Scholtz, που στεκόταν δίπλα στον πρόεδρο των ΗΠΑ, κλήθηκε να απαντήσει. Ο Γερμανός ηγέτης διαβεβαίωσε ότι οι ΗΠΑ και η Γερμανία βρίσκονται στην ίδια σελίδα όσον αφορά την Ουκρανία. Χωρίς να αναφερθεί στον Nord Stream, υποστήριξε εμμέσως την καταστροφή του.

Αλλά καθώς μιλούσε, ο Γερμανός καγκελάριος έδειχνε να αισθάνεται άβολα. Σκέφτηκε άραγε πώς θα τον κρίνει η ιστορία επειδή ουσιαστικά έδωσε το πράσινο φως για την εξωδικαστική καταστροφή ενός κρίσιμου τμήματος της πολιτικής υποδομής της Γερμανίας; Και πώς θα δημιουργούσε ένα νέο προηγούμενο για τους διεθνείς κανόνες συμπεριφοράς;
 

Περιστοιχίζοντας τη Ρωσία

Εκ πρώτης όψεως, η Δύση φαίνεται να έχει μια σχιζοφρενική άποψη για τη Ρωσία. Μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, η Ευρώπη και η Ρωσία ανέπτυξαν αυξανόμενους οικονομικούς δεσμούς που κορυφώθηκαν με την πρώτη συμφωνία Nord Stream μεταξύ της τότε καγκελαρίου της Γερμανίας Άγγελα Μέρκελ και του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν το 2005.

Η κυβέρνηση των ΗΠΑ αντιτάχθηκε στον Nord Stream, δήθεν επειδή θα καθιστούσε τη Γερμανία πολύ εξαρτημένη από τη ρωσική ενέργεια. Η Μέρκελ προφανώς δεν συμμεριζόταν τις ανησυχίες της Αμερικής.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ επέβαλε ωστόσο κυρώσεις κατά των εταιρειών που εμπλέκονται με τον Nord Stream. Για αδιευκρίνιστους λόγους, ο Nord Stream είχε γίνει μέρος της ατζέντας του Τραμπ "Make America Great".

Ο τότε πρόεδρος υπέγραψε μια πολύ βαθιά κρατική νομοθεσία, γνωστή ως Countering America's Adversaries Through Sanctions Act (CAATSA), η οποία επέτρεπε στις ΗΠΑ να επιβάλλουν κυρώσεις σε κάθε εταιρεία που συνεργαζόταν με γερμανικές και ρωσικές εταιρείες για τον Nord Stream, προκειμένου να "προστατεύσουν την ενεργειακή ασφάλεια των συμμάχων των ΗΠΑ".

Με τέτοιους φίλους, ποιος χρειάζεται εχθρούς ή, όπως φέρεται να είπε ο Χένρι Κίσινγκερ σε μια σπάνια στιγμή ειλικρίνειας: "Μπορεί να είναι επικίνδυνο να είσαι εχθρός της Αμερικής, αλλά το να είσαι φίλος της Αμερικής είναι μοιραίο".

Ο πόλεμος στην Ουκρανία προέκυψε από την αποτυχία της Δύσης να αναδιαμορφώσει τη Ρωσία σύμφωνα με τη δική της νεοφιλελεύθερη εικόνα. Μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, οι ΗΠΑ είχαν σύμμαχο τον Μπόρις Γέλτσιν, τον διάδοχο του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ.

Ο Γέλτσιν ακολούθησε τις συμβουλές των αμερικανών οικονομολόγων για να μετατρέψει τη Ρωσία εν ψυχρώ σε νεοφιλελεύθερη οικονομία. Μόνο η θεραπεία σοκ θα μπορούσε να βάλει τη Ρωσία σε τροχιά να γίνει μια δημοκρατική οικονομία της αγοράς, συμβούλευαν.

Οι επακόλουθες "μεταρρυθμίσεις της αγοράς" είχαν ως αποτέλεσμα τη λεηλασία των ρωσικών πόρων από επιχειρηματίες με καλές διασυνδέσεις, οι οποίοι σχημάτισαν μια τάξη ολιγαρχών που έβγαλαν δισεκατομμύρια.

Αμέσως μετέφεραν τον πλούτο τους στο εξωτερικό και αγόρασαν ποδοσφαιρικές ομάδες στην Αγγλία και ακίνητα με τρόπαια στη γαλλική Ριβιέρα, ενώ οι Ρώσοι συνταξιούχοι κάθονταν στους δρόμους της Μόσχας και πουλούσαν τα φάρμακά τους για να αγοράσουν τρόφιμα.

Όταν ο εθνικιστής Πούτιν αντικατέστησε τον παγκοσμιοποιητή Γέλτσιν, η Δύση διπλασίασε την επέκταση του ΝΑΤΟ.

Αποτυχημένο στρατηγικό στοίχημα

Είτε υπό τον Γκορμπατσόφ, είτε υπό τον Γέλτσιν, είτε υπό τον Πούτιν, οι ΗΠΑ δεν σταμάτησαν ποτέ την ψυχροπολεμική πολιτική υπονόμευσης της Ρωσίας. Ο πρόεδρος Τζίμι Κάρτερ παρείχε υποστήριξη στους Αφγανούς Μουτζαχεντίν, τον πρόδρομο των Ταλιμπάν, και κάθε διαδοχικός πρόεδρος των ΗΠΑ, Δημοκρατικός και Ρεπουμπλικανός, συνέχισε τη συγκαλυμμένη και ανοιχτή παρέμβαση σε χώρες στα νότια σύνορα της Ρωσίας.

Ο ιδεολογικός αρχιτέκτονας της στρατηγικής για τον περιορισμό της Ρωσίας ήταν ο Zbigniew Brzezinski, σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Carter. Η Ουκρανία διαδραματίζει κομβικό ρόλο στο λεγόμενο Δόγμα Μπρζεζίνσκι, το οποίο την προσδιορίζει ως το κλειδί για την αποτροπή της ρωσοευρωπαϊκής οικονομικής ολοκλήρωσης. Ακόμα και σήμερα, το εξωτερικό κατεστημένο των ΗΠΑ βρίθει από προστατευόμενους του Μπρζεζίνσκι.

Με την Ουκρανία, η Δύση έβαλε ένα μεγάλο στρατηγικό στοίχημα που απέτυχε. Οι εξουθενωτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας θα έπρεπε να είχαν κατακρημνίσει τη ρωσική οικονομία, οδηγώντας σε λαϊκή εξέγερση και στην αντικατάσταση του Πούτιν με έναν φιλοδυτικό ηγέτη. Θα έπρεπε να ήταν η μητέρα όλων των αλλαγών καθεστώτος.

Ένας άλλος παγκοσμιοποιητής στο Κρεμλίνο θα ήταν ευλογία για τη Wall Street, καθώς η Ρωσία είναι η πλουσιότερη χώρα στον κόσμο από άποψη φυσικού πλούτου. Με την αυξανόμενη σημασία των φυσικών πόρων, η Ρωσία αποτελεί μια πλούσια επενδυτική ευκαιρία για τα επόμενα 100 χρόνια.

 

Τέλος παιχνιδιού

Μετά την επίθεση κατασκοπείας στον Nord Stream το 2022, οι δυτικές κυβερνήσεις έδωσαν διάφορες "ενδείξεις" για τον εντοπισμό των δραστών. Δεν προσέφεραν καμία απόδειξη, αλλά οι υποδείξεις βοήθησαν να θολώσουν τα νερά και παρείχαν μια εναλλακτική αφήγηση στην τολμηρή δήλωση του Μπάιντεν για τον Nord Stream.

Η Γερμανία, η Δανία και η Σουηδία διεξήγαγαν ψευδο-έρευνες για το σαμποτάζ του Nord Stream και αρνήθηκαν να μοιραστούν τα ευρήματά τους, ενώ η Δύση άσκησε βέτο σε ρωσικό αίτημα για ανεξάρτητη έρευνα του ΟΗΕ.  

Στις αρχές Αυγούστου, η Wall Street Journal (WSJ) ανέφερε νέα στοιχεία για τον Nord Stream, υποδηλώνοντας ότι Ουκρανοί πράκτορες εκτέλεσαν την επίθεση εν γνώσει του ηγέτη της Ουκρανίας Volodymyr Zelensky,

Μια αισιόδοξη ανάγνωση της αφήγησης της WSJ είναι ότι η Δύση προετοιμάζει την κοινή γνώμη για να πετάξει τον Ζελένσκι κάτω από το λεωφορείο, ανοίγοντας το δρόμο για τον αντικαταστάτη του να διαπραγματευτεί την ειρήνη με τη Ρωσία. Ο Ζελένσκι έχει παραδεχτεί ότι οι προηγούμενες διαπραγματεύσεις του Μινσκ με τη Ρωσία είχαν ως στόχο να κερδίσουν χρόνο για να ενισχύσουν τον στρατό της Ουκρανίας, αποκλείοντας τον εαυτό του ως καλόπιστο διαπραγματευτικό εταίρο.

Εκτός από την ίδια την Ουκρανία, η Δύση είναι ο μεγάλος χαμένος του πολέμου. Κυβερνώμενη από μια γενιά νεοφιλελεύθερων και ατλαντιστών για τους οποίους η ιδεολογία υπερισχύει της οικονομικής, στρατιωτικής και ιστορικής κοινής λογικής, ενθάρρυνε και διευκόλυνε την Ουκρανία να διεξάγει έναν πόλεμο εναντίον μιας πυρηνικής και βιομηχανικής-στρατιωτικής υπερδύναμης που δεν είχε καμία πιθανότητα να νικήσει.

Για τους ατλαντιστές, η ιδεολογία υπερισχύει ακόμη και της ηθικής και της δεοντολογίας.

 

 Ο Jan Krikke είναι πρώην ανταποκριτής στην Ιαπωνία για διάφορα μέσα ενημέρωσης, πρώην διευθυντής του Asia 2000 στο Χονγκ Κονγκ και συγγραφέας του βιβλίου Creating a Planetary Culture: European Science, Chinese Art, and Indian Transcendence (2023).

asiatimes.com

diodotos-k-t.blogspot.com