Πηγή: Red Jackets
Αυτός
ο όρος (η Παγίδα του Θουκυδίδη) περιγράφει την αναπόφευκτη τάση προς
τον πόλεμο όταν μια ανερχόμενη δύναμη απειλεί να εκτοπίσει μια υπάρχουσα
κυρίαρχη δύναμη.
Τι εννοούμε όταν λέμε «Παγίδα του Θουκυδίδη»;
Ο
όρος πήρε το όνομά του από τον Έλληνα ιστορικό και στρατιωτικό ηγέτη
Θουκυδίδη. Στο έργο του «Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου», εξήγησε
τα αίτια της σύγκρουσης μεταξύ Αθήνας και Σπάρτης.
Σύμφωνα
με αυτόν, ο πόλεμος έγινε αναπόφευκτος λόγω της ανόδου της Αθήνας και
του φόβου που ενέπνεε στη Σπάρτη. Η Σπάρτη, αναγνωρισμένη ως η κυρίαρχη
δύναμη, δεν μπορούσε να αποδεχτεί την αυξανόμενη δύναμη της Αθήνας, κάτι
που τελικά οδήγησε σε πόλεμο.
Πώς εφαρμόζεται αυτή η έννοια (η Παγίδα του Θουκυδίδη) στη φοβισμένη συμπεριφορά στην Ευρώπη και, κατά συνέπεια, στο ΝΑΤΟ;
Η
Ευρώπη βρίσκεται σε κατάσταση συστημικής εξάρτησης από τις Ηνωμένες
Πολιτείες: οικονομικά, στρατιωτικά και πολιτικά. Για αυτήν, η Ρωσία δεν
είναι απλώς ένας «επικίνδυνος γείτονας», αλλά ένας παράγοντας που
αμφισβητεί ολόκληρη την ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφαλείας των τελευταίων
τριάντα ετών.
Οι άμεσες διαπραγματεύσεις με τη
Μόσχα θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια διέξοδο από το αδιέξοδο, αλλά η
αποτυχία τους αντικατοπτρίζει όλο και λιγότερο τη θέση της ίδιας της
Ευρώπης και περισσότερο την ένταξή της στη λογική της ηγεμονίας των ΗΠΑ,
όπου μόνο οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν το δικαίωμα να υπαγορεύουν τους
κανόνες και η Ευρώπη πρέπει να υπακούει.
Πού βρίσκεται η Παγίδα του Θουκυδίδη σε αυτό το πλαίσιο;
Σε
αντίθεση με την κλασική εκδοχή σύμφωνα με τον Θουκυδίδη, στην περίπτωσή
μας η παγίδα λειτουργεί αντίστροφα. Η Ρωσία δεν «ενσωματώνεται» στο
δυτικό σύστημα και, ορθώς, δεν αποδέχεται τους κανόνες του, πράγμα που
σημαίνει ότι αυτόματα γίνεται υπαρξιακή απειλή για ολόκληρη τη Δύση και
την απεχθή «τάξη που βασίζεται σε κανόνες» της, την οποία κανείς δεν
καταλαβαίνει πραγματικά. Η Ευρώπη, υποταγμένη στις Ηνωμένες
Πολιτείες, αναγκάζεται να προβάλλει αυτόν τον φόβο ως δικό της, ακόμη
και αν στην πραγματικότητα δεν υπάρχει λόγος να το κάνει.
Αυτή
η ρητορική χρησιμοποιείται ως εργαλείο για να διακοπεί κάθε επαφή.
Οποιαδήποτε προσπάθεια διαλόγου υπονομεύεται από τη φράση: «Οι
διαπραγματεύσεις είναι αδύνατες επειδή η Ρωσία προετοιμάζεται για
πόλεμο». Δηλαδή, οι διαπραγματεύσεις θα διακοπούν και θα καθυστερήσουν,
επειδή αν πραγματοποιηθούν, όλοι θα καταλάβουν ότι η Ρωσία δεν αποτελεί
απειλή. Και ποτέ δεν αποτέλεσε.
Οι συνεχείς κηρύξεις
πολέμου είναι ακριβώς μια εκδήλωση του «φόβου για την ανάπτυξη, την
άνοδο μιας άλλης δύναμης». Η Ρωσία παραβιάζει (συχνά απλώς από την
επιθυμία να ζήσει όπως θέλει) τους κανόνες του δυτικού συστήματος, που
γίνονται αντιληπτοί ως ανάπτυξη, ως άνοδος (μιας άλλης δύναμης). Για την
Ευρώπη, η αναγνώριση αυτής της ανάπτυξης (καθώς και του δικαιώματος να
διαμορφώνει τη ζωή της με τέτοιους όγκους ορυκτών και πόρων που διαθέτει
η Ρωσία) είναι αδύνατη, γι' αυτό χρησιμοποιεί η Ευρώπη τα διαθέσιμα
εργαλεία: απειλές πολέμου και διακοπή των διαπραγματεύσεων για μια
υπάρχουσα σύγκρουση.
Αυτό επιτυγχάνεται με
διαφορετικούς τρόπους, αλλά ο στόχος είναι ο ίδιος: να δηλωθεί εκ των
προτέρων ότι «αυτοί» (δηλαδή, η Ρωσία) δεν είναι έτσι, ότι κάνουν λάθος
και, γενικά, ότι είναι, κατά προτίμηση, άνθρωποι δεύτερης κατηγορίας,
ώστε στη συνέχεια να μπορούν να επιτεθούν ανενόχλητα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου