Ποιές και τί ήταν οι Εννέα Μούσες

 γράφει ο Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης Αμφικτύων  

Οι Μούσες αλληγορούν τις Μαθήσεις και την ανάπτυξη από αμνημονεύτων χρόνων από τους Ελληνες των καλών τεχνών, των γραμμάτων και των επιστημών. Αυτές θεωρούνται κόρες της Μνημοσύνης. Αρχικά διέμεναν στα όρη και στις ερημιές γιατί η μάθηση θέλει ησυχία. Οι εννέα Μούσες ήταν:

1. Καλλιόπη: Της Επικής Ποίησης και Ρητορικής. 

2. Κλειώ: Της Ιστορίας. 

3. Ευτέρπη: Της Μουσικής και Λυρικής Ποίησης. 

4. Θάλεια: Της Κωμωδίας και Ποιητικής Τέχνης. 

5. Μελπομένη: Της Τραγωδίας. 

6. Τερψιχόρη: Του Χορού και της Χορευτικής Τέχνης. 

7. Ερατώ: Της Ερωτικής Ποίησης. 

8. Πολύμνια: Της Ιερατικής Ποίησης και Γεωμετρίας. 

9. Ουρανία: Της Αστρονομίας και αστρολογίας. 

[Το όνομα τους Ελληνικό εκ του «μάω» ή μόωμαι ή μώσις=επιθυμώ ή εκ του ομού ούσαι=Μούσες, εξού και μουσείο=κέντρο μαθήσεων.] 

Όταν υποδουλώθηκε η Ελλάδα στους Ρωμαίους συνέβη ταραχή και οι Μούσες πήγαν στην Αίγυπτο στην Αλεξάνδρεια. Όταν ησύχασαν τα πράγματα στην Ελλάδα επανήλθαν αλλά η αίγλη τους ήταν πεσμένη. Με την επιβολή του ξένου δόγματος σταμάτησαν να δίνουν την παρουσία τους στο ευρύ κοινό και παρουσιάζονταν στην ανώτερη τάξη. Μετά την Άλωση της Κωνστ/λεως αρχικά πήγαν στην Ιταλία και εκείθεν διεσπάρησαν στην Ευρώπη. Όταν εμείς ερχόμαστε στην Ευρώπη αισθανόμαστε λύπη που έφυγαν και τις παρακαλούμε θρηνούντες να επιστρέψουν στην πατρίδα. Όμως δεν κάνουμε αυτά που πρέπει για να επιστρέψουν. 

Τί έβγαλε η Ελλάδα και δεν έτρεξαν οι γείτονες να το οικειοποιηθούν δικό τους ή και να το κλέψουν; Έτσι και οι Αιγύπτιοι είπαν ότι ο Οσιρις είχε εννέα παρθένες υπονοώντας τις Μούσες. Οι Κρήτες δικαίως να θεωρούν δικές τους τις Μούσες, διότι ανέπτυξαν τον πρώτο πολιτισμό. Άλλοι λένε ότι ήταν κόρες του Πιέρου από την Πιερία θυγατέρες του πρώτου βασιλιά Ουρανού. Αυτός ήταν ο πρώτος που εγκαινίασε την «Ουράνια Πλατεία» του Πεκίνου. Από την Πιερία οι Μούσες κατέβηκαν στην Νότια Ελλάδα και έκτισαν παντού τα ιερά τους. Στις Θεσπιές είχαν μικρό ναό και αγάλματα αυτών, εκεί δε ήταν και ο «Κήπος των Μουσών» Αλλά και οι Λακεδαιμόνιοι είχαν ναό πλησίον της Χαλκιοίκου Αθηνάς επειδή ως γνωστόν οι Σπαρτιάτες πήγαιναν στη μάχη όχι με την σάλπιγγα της Αθηνάς αλλά με αυλούς, κιθάρες και παιάνες των Μουσών.. Ο Λυκούργος είπε πρώτος να γίνουν τα εμβατήρια για την παρόρμηση των οπλιτών στη μάχη, πριν δε από την μάχη θυσίαζαν στις Μούσες. Επίσης θυσίαζαν και την αίγα της Αρτέμιδος προ της μάχης. Στην Αθήνα είχαν βωμό αυτών στην Ακαδημία. Ανέθεσαν δε σε τρεις λιθοξόους να κατασκευάσει έκαστος τρία αγάλματα των μουσών για να διαλέξουν το ένα το καλύτερο. Μετά την επίδειξη ήταν όλα τόσο τέλεια ώστε κράτησαν και τα εννέα και τα αφιέρωσαν στον Ελικώνα. Η λατρεία των Μουσών πέρασε και στην Ρώμη και έχτισαν δύο ναούς των Μουσών στην Ιταλία. Ως γνωστόν η Ρώμη είναι πνευματική θυγατέρα του Ελληνικού πνεύματος και θα είχαν εξελιχθεί διαφορετικά η Ιταλία αν δεν συνέβαινε το εκκλησιαστικό σχίσμα με τα πρωτεία του πάπα. 

Ήταν και ιερά των μεν ορνέων ο Κύκνος, Η Αηδών και ο Τέττιξ(τζίτζικας) των δε βουνών ο Ελικών, Παρνασσός , Αόνιος, Κιθαιρών και η Πιερία. Των δε πηγών η Αγανίππη, Πίπλια, Λιβηθρίς , Κασταλία κλπ καθώς και ο Ειλισσός ποταμός και ο Περμησσός. [Να σημειωθεί΄ότι τα ονόματα που λήγουν σε «σσος» είναι πανάρχαια Πελασγικά ονόματα] 

Ο δε Στράβων λέγει ότι οι Θράκες, οι οποίοι κατοίκησαν στην Βοιωτία ονόμασαν πόλη εκεί Θράκη.

Οι Μούσες είχαν άφθονα επίθετα, τα πιο κοινά ήταν Πιερίδες, Κασταλίδες, Ελικωνιάδες, Ολυμπιάδες, Θεσπιάδες κ.α Από μια πηγή της Μακεδονίας Πίμπλη ονομάστηκαν Πιμπλιάδες και από τα ποιήματα του Ομήρου ονομάστηκαν Ομηρίδες. 

Παρατηρήσεις: 

1/ Όταν οι Έλληνες με τις Μούσες υμνούσαν τη χάρη, ομορφιά και την κομψότητα της γυναίκας, οι γυναίκες στον υπόλοιπο κόσμο είχαν τότε δικαιώματα λιγότερα και από τα ζώα. 

2/ Οι εννέα Μούσες δείχνουν την ενασχόληση των Ελλήνων από τα πανάρχαια χρόνια με το πνεύμα τις καλές τέχνες και τον πολιτισμό. 

3/ Αν δεν συνέβαινε η διακοπή της πολιτιστικής μας ανέλιξης από τους Ρωμαίους, τον Χριστιανισμό και τους βάρβαρους Τούρκους κατακτητές ασφαλώς σήμερα η Ελλάδα και συνακόλουθα ο κόσμος θα είχε βγει από την σημερινή βαρβαρότητα και θα είχε εισέλθει στον πραγματικό πολιτισμό της Γνώσης. 

4/ Ασφαλώς δεν θα είχε φτιάξει τα σημερινά εκτρώματα λ.χ τους ουρανοξύστες, τα ρυπογόνα μέσα μεταφοράς, περίτεχνα όπλα καταστροφής , την αύξηση σε βαθμό ασφυξίας του πληθυσμού της γης, τόσους λίγους κροίσους και τόσους πολλούς ενδεείς και πεινασμένους κ.α. 

5/ Αντίθετα θα είχε βελτιωθεί ο άνθρωπος, θα είχε αναπτυχθεί το πνεύμα, θα είχε φτιάξει τεχνολογικά μέσα συμβατά προς τον άνθρωπο και το περιβάλλον, όπως είχε κάνει και με τα πλοία του που πετούσαν με τον άνεμο και ποιος ξέρει τι ανακαλύψεις θα είχε πετύχει που τις είχε στο μυαλό του και άλλες που τις είχε βάλλει στην υπηρεσία του και σήμερα μας ξαφνιάζουν και σε πολλά από τα έργα του αδυνατούμε να δώσουμε εξηγήσεις. 

6/ Κάθε τόπος θα είχε αναπτυχθεί ισορρόπως με βάση τον πλούτο της γης του και δεν θα υπήρχαν τα σημερινά ρεύματα μεταναστεύσεων που καταστρέφουν τον όποιον πολιτισμό έχει δημιουργηθεί και επαναφέρουν τη γη σε νέα βαρβαρότητα. 

7/ Τόσο πολύ έχει απομακρυνθεί ο άνθρωπος από το πνεύμα ώστε θεωρεί τα καταστρεπτικά τεχνολογικά τέρατα και το κέρδος με το οποίο μετρά τα πάντα σαν πανάκεια που λύνει όλα τα προβλήματα. Έτσι χρησιμοποιεί θεσμούς του παρελθόντος που είχαν αξία, της Δημοκρατίας (Ισηγορία-Ισονομία-Ισοπολιτεία), Δικαιοσύνη, Αγώνες, Ελευθερία κ.ο.κ) και αυτός τις έχει απογυμνώσει παντελώς από το περιεχόμενο και τις μετράει με το χρήμα . Αυτή όμως η τάση του έφερε ζάλη και ταραχή στις φρένες και τώρα πορεύεται σαν παράφρων στα αδιέξοδα που ο ίδιος δημιουργεί, χωρίς να μπορεί να εξέλθει και να ισορροπήσει.

(23/9/25) 

*Αμφικτύων ο Υποστράτηγος ε.α Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης

Συγγραφέας, Μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών

amphiktyon@gmail.com

koukfamily.blogspot.com

diodotos-k-t.blogspot.com