Ο Άγνωστος Στρατιώτης θέλει να τον τιμούν επειδή τον σέβονται, όχι γιατί θα τιμωρηθούν. Η κυβέρνηση φοβάται τη διαμαρτυρία, όχι την ασέβεια. Η τροπολογία δεν τιμά το μνημείο· το περιφράσσει.

Η κυβέρνηση πέρασε αιφνιδιαστικά τροπολογία που καθορίζει τον χώρο μπροστά από το Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη ως «χώρο ιδιαίτερης ιστορικής και εθνικής σημασίας». Στο εξής, απαγορεύεται κάθε δημόσια υπαίθρια συνάθροιση, κάθε κατάληψη ή αλλοίωση του χώρου, και η παραβίαση αυτών των διατάξεων τιμωρείται με φυλάκιση έως ενός έτους ή χρηματικό πρόστιμο.
Η συντήρηση του μνημείου περνά στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, ενώ η φύλαξη και η τήρηση της τάξης στην Ελληνική Αστυνομία.

Στην πράξη, πρόκειται για ένα είδος “κατάστασης εξαίρεσης” γύρω από το πιο συμβολικό σημείο της Αθήνας. Δεν θα μπορεί να πραγματοποιηθεί καμία συγκέντρωση — ούτε καν αυθόρμητη ή ειρηνική. Η εικόνα του Συντάγματος θα παραμείνει «καθαρή» από πανό, συνθήματα και διαμαρτυρίες.

Η επίφαση του σεβασμού

Η επίσημη αιτιολογία είναι ο «σεβασμός» προς το Μνημείο και τους πεσόντες. Όμως, ας είμαστε ειλικρινείς: ο Άγνωστος Στρατιώτης δεν χρειάζεται αστυνομική προστασία για να τιμηθεί.
Ο σεβασμός προς τη μνήμη των νεκρών δεν επιβάλλεται με ποινές και απαγορεύσεις. Καλλιεργείται με παιδεία, με τελετές, με ήθος δημόσιου λόγου. Όχι με ποινικοποίηση της δημόσιας παρουσίας.

Η πολιτεία δεν μπορεί να φοβίζει τον πολίτη για να του εμπνεύσει εκτίμηση· οφείλει να του τη μεταδίδει με το παράδειγμά της. Κι ο Άγνωστος Στρατιώτης, σύμβολο ενότητας και συλλογικής μνήμης, δεν μπορεί να γίνει εργαλείο πολιτικής εκμετάλλευσης.

Ο Μητσοτάκης και η “εικόνα” της Αθήνας

Η χρονική συγκυρία της τροπολογίας δεν είναι τυχαία. Ενόψει εκλογών, το Μέγαρο Μαξίμου θέλει να αποφύγει κάθε εικόνα κοινωνικής έντασης στο κέντρο της πρωτεύουσας. Οι πορείες, τα πανό, τα στιγμιότυπα διαμαρτυρίας στο Σύνταγμα χαλάνε την “κανονικότητα” που προσπαθεί να επικοινωνήσει η κυβέρνηση.
Έτσι, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επικαλείται την τιμή προς το Μνημείο για να θεσπίσει ουσιαστικά έναν ζώντα «νεκρό» χώρο πολιτικής έκφρασης.

Πέρα όμως από τον επικοινωνιακό υπολογισμό, η τροπολογία είχε και εσωκομματικό στόχο. Ο πρωθυπουργός έσπευσε να μετατρέψει το θέμα σε μέτρο “πατριωτικής ευαισθησίας” — και ταυτόχρονα να στριμώξει τον υπουργό Άμυνας Νίκο Δένδια. Μόνο που αυτή τη φορά ο Δένδιας αντέδρασε σωστά: τόνισε πως ο Άγνωστος Στρατιώτης ενώνει, δεν διχάζει τους Έλληνες. Ήταν από τις καλές του στιγμές.

 

Από την τιμή στην απαγόρευση

Είναι θεμιτό το κράτος να θέλει να προστατέψει ένα εθνικό μνημείο. Όμως υπάρχει διαφορά ανάμεσα στην προστασία και την αστυνομοκρατία.
Η απαγόρευση όλων των συναθροίσεων γύρω από το μνημείο αγγίζει τα όρια της αντισυνταγματικότητας, παραβιάζοντας το άρθρο 11 του Συντάγματος περί ελευθερίας συνάθροισης και την αρχή της αναλογικότητας. Η κοινωνική ειρήνη δεν διασφαλίζεται με ποινές και κάμερες.

Ο δημόσιος χώρος είναι πεδίο ζωής, λόγου, διαμαρτυρίας. Η ίδια η πλατεία Συντάγματος έχει σημαδέψει τις πιο κρίσιμες στιγμές της δημοκρατίας μας — από τις συγκεντρώσεις της Απελευθέρωσης ως τα κινήματα του 2011.

Αν κλείσει κι αυτός ο χώρος, πού ακριβώς επιτρέπεται να εκφραστεί ο πολίτης;

Ο αληθινός σεβασμός

Ο αληθινός σεβασμός προς τον Άγνωστο Στρατιώτη δεν είναι να μην τον πλησιάζεις. Είναι να τον νιώθεις δικό σου.
Να θυμάσαι ότι πολέμησε και πέθανε για να μπορείς εσύ να μιλάς ελεύθερα, να διαφωνείς, να στέκεσαι στην πλατεία του Συντάγματος χωρίς φόβο.
Ο άγνωστος δεν ανήκει σε καμία κυβέρνηση· ανήκει στους πολίτες, στους στρατιώτες, στους απλούς ανθρώπους που υπερασπίστηκαν την πατρίδα τους χωρίς όνομα και χωρίς αντάλλαγμα.

Η τροπολογία δεν τιμά το μνημείο· το περιφράσσει. Δεν ενώνει· φοβάται.
Κι αν υπάρχει κάτι που χρειάζεται σήμερα αυτός ο τόπος, δεν είναι νέες απαγορεύσεις αλλά μια νέα παιδεία ελευθερίας και μνήμης — για να μην χρειάζεται κανένας νόμος να μας υποχρεώνει να σεβόμαστε εκείνους που πέθαναν για να μπορούμε να είμαστε ελεύθεροι.

anixneuseis.gr

 

diodotos-k-t.blogspot.com