«ΔΙΚΑΙΩΣΙΣ» ! Το ποίημα του Καρυωτάκη και η μελοποίηση της Ηδύλης Τσαλίκη.
Είναι γνωστό ότι ο Κώστας Καρυωτάκης είχε και έχει μεγάλη διείσδυση στο αναγνωστικό κοινό των νέων ανθρώπων κάθε γενιάς από τον θάνατό του και μέχρι σήμερα.
Φυσιολογική συνέπεια η συχνή -τελευταίες δεκαετίες- επιλογή των ποιημάτων του για μελοποίηση
από πάσης φύσεως συνθέτες και τραγουδοποιούς. Ένας λόγος παραπάνω που η
ποιητική παραγωγή του Καρυωτάκη είναι όλη με βάση τις αρχές της
παραδοσιακής ποίησης, πολύ κοντά, δηλαδή, στα πεπατημένα της
νεοελληνικής στιχουργίας και όπως και των άλλων παραδοσιακών στην
τεχνοτροπία ποιητών προσφέρεται για μελοποίηση.
Παράδειγμα για επιτυχημένη συνεύρεση
συνθέτη με καρυωτακικό ποίημα (το βάζω στο ίδιο επίπεδο με την
καταπληκτική ρόκ εκτέλεσι της «Πρέβεζας» από τον Γκαϋφίλια) είναι το τραγούδι που σας παρουσιάζουμε: Πρόκειται για το δεκατετράστιχο ποίημα Δικαίωσις (και όχι "Δικαίωση" ) στο οποίο ο ποιητής περιγράφει σατιρικά την ... κηδεία του. Το μελοποίησε η άγνωστη στους πολλούς Ηδύλη Τσαλίκη και το παρουσίασε η ίδια στους Αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού που είχε διοργανώσει ο Μάνος Χατζηδάκης στην Κέρκυρα το 1981. Η Ηδύλη έχει γνήσια βιώσει το περιεχόμενο του ποιήματος
αυτού με το γνωστό καρυωτακικό ύφος του αυτοσαρκασμού, και έχει καταφέρει σε μεγάλο βαθμό να το αναδείξει
στην σύνθεσή της και την ιδιαίτερη ερμηνεία της.
Δικαίωσις
Τότε λοιπόν αδέσποτο θ' αφήσω
να βουίζει το Τραγούδι απάνωθέ μου.
Τα χάχανα του κόσμου, και του ανέμου
το σφύριγμα, θα του κρατούν τον ίσο.
Θα ξαπλωθώ, τα μάτια μου θα κλείσω,
και ο ίδιος θα γελώ καθώς ποτέ μου.
«Καληνύχτα, το φώς χαιρέτισέ μου»
θα πώ στον τελευταίο που θ' αντικρίσω.
Όταν αργά θα παίρνουμε το δρόμο,
η παρουσία μου κάπως θα βαραίνει
-- πρώτη φορά -- σε τέσσερων τον ώμο.
Ύστερα, και του βίου μου την προσπάθεια
αμείβοντας, το φτυάρι θα με ραίνει
ωραία-ωραία με χώμα και με αγκάθια.
-- Από τη συλλογή "Ελεγεία και σάτυρες" (1927) --
Μία ακόμα τζαζο-μπλουζιά από τη συνθέτη και τραγουδοποιό Ηδύλη:
ΚΑΙ ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΜΕ ΤΟ ΜΙΚΡΟ-ΚΩΣΤΑΣ [ΚΑΒΑΦΗΣ-ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ-ΒΑΡΝΑΛΗΣ] ΘΕΩΡΟΥΝΤΑΙ ΩΣ ΠΕΣΣΙΜΙΣΤΕΣ ΠΟΙΗΤΕΣ, [ΑΠΟ ΤΗΝ ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΛΕΞΗ PESSIMUS-ΠΟΛΥ ΚΑΚΟΣ, ΚΑΤΑ ΠΑΡΕΚΚΛΙΣΗ ΔΕ ΑΠΑΙΣΙΟΔΟΞΟΣ].
ΑπάντησηΔιαγραφήΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΟΥΣ ΚΑΤΑ ΚΑΠΟΙΟΝ ΤΡΟΠΟ ΕΚΦΡΑΖΟΥΝ ΜΙΑ ΑΠΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΖΩΗ.
ΕΝΑΣ ΑΛΛΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΩΣ ΠΕΣΣΙΜΙΣΤΗΣ, ΑΛΛΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΠΟΙΟ ΠΟΙΗΜΑ ΤΟΥ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΔΙΑΧΥΤΗ ΤΗΝ ΑΠΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ, ΕΙΝΑΙ Ο ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΑΡΚΟΡΑΣ ΠΟΥ ΔΙΑΤΕΛΕΣΕ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΗΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΑΣ ΠΟΙΗΤΗ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΣΩΛΟΜΟΥ.
ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ ΜΕ ΤΟΝ ΤΙΤΛΟ ``ΔΥΟ'' ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΣΤΟΝ ΙΔΙΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΔΕΛΦΗ ΤΟΥ.
Δύο!
Συγγραφέας: Γεράσιμος Μαρκοράς
Μείναμε δύο! Ποιός παρακάτου ξέρει
γιὰ μᾶς τί λέει τῆς Μοίρας τὸ βιβλίο!
Ποιός πρῶτος θὲ νὰ πάῃ στ' ἀνήλια μέρη,
ποιός μόνος του θὰ μείνῃ ἀπὸ τοὺς δύο.
Ἄν οἱ μαῦροι νὰ ζοῦμε ἄτεκνοι γέροι
ἐπρόσταξε αὐστηρὸ θέλημα θεῖο,
τὸ χέρι ἑνὸς τ' ἄλλου ἂς βαστάῃ τὸ χέρι,
ὣς νὰ τ' ἀκούσῃ ἀναίσθητο καὶ κρύο.
Μία τέτοια χάρη - ἂς μὴ ζηλέψωμ' ἄλλη -
στὴ λάβρα ποῦ βαθυὰ μᾶς ἔχει κάψει,
εἶναι, ἀδελφή, παρηγορία μεγάλη.
Ἄχ! τὴν ἡμέρα ὁποῦ καὶ τούτη πάψει,
ἂν ἕνα μόνο δάκρυ ὁ κόσμος βγάλῃ,
τὸ ζωντανόν, ὄχι τὸν ἄλλο, ἂς κλάψῃ.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ
Αγαπητέ Δημήτρη,
ΔιαγραφήΕυελπιστώ πως ο Κώστας Καβάφης, στον οποίο αναφέρεσαι, είναι Συνωνυμία με τον Κωνσταντίνο Π. Καβάφη:
Έναν από τους Μεγαλύτερους - κατά πολλούς Τον Μεγαλύτερο Ποιητή του 20ου Αιώνα που Σαν έτοιμος από καιρό, σαν θαρραλέος, σαν που ταίριαζε σε Κείνον που αξιώθηκε Το Υπέρτατον Χάρισμα,
Σήκωσε και Τα Τρία Γάντια που Του πέταξε, απ΄τον ψηλό Της Τον Θρόνο, Η Τέχνη, έγραψε Ποιήματα Φιλοσοφικά, Ιστορικά και Ερωτικά - Ηδονιστικά και αποδείχθηκε ΚΟΡΥΦΑΊΟΣ στο Συνολικό Του Έργο.
ΑΠΌΔΕΙΞΗ πως είναι Συνωνυμία με τον Κώστα Καβάφη, Διά της ΕΙΣ ΆΤΟΠΟΝ ΑΠΑΓΩΓΉΣ:
Άκουσες Ποτέ να γίνεται Αναφορά στον Μέγα Κώστα, τον Κώστα Παλαιολόγο και, ως προς την ''Βασιλεύουσα'', Την ΚΩΣΤΟΎΠΟΛΗ;
Υ.Γ. Πιστεύω πως επ' ουδενί ο Βάρναλης μπορεί -έστω και μέσω της Προκρούστειας κλίνης- να θεωρηθεί Πεσιμιστής· αλλά και για τον Καρυωτάκη σηκώνει πολλή συζήτηση (εκτός εάν δεχθούμε πως Πας Μη Οπτιμιστής, Πεσιμιστής, κατά Το Πας Μη Έλλην, Βάρβαρος) που δεν αξίζει να γίνει για να διαβαστεί από τυχόν; περαστικούς; από τα σχόλια μίας ανάρτησης.
Φιλικά πάντα. Ν.Β.
Κλασσικό Δείγμα Γραφής του Κωνσταντίνου Καβάφη
ΔιαγραφήΕν Μεγάλη Ελληνική Αποικία, 200 π.Χ.
Ότι τα πράγματα δεν βαίνουν κατ’ ευχήν στην Αποικία
δεν μέν’ η ελαχίστη αμφιβολία,
και μόλο που οπωσούν τραβούμ’ εμπρός,
ίσως, καθώς νομίζουν ουκ ολίγοι, να έφθασε ο καιρός
να φέρουμε Πολιτικό Αναμορφωτή.
Όμως το πρόσκομμα κι η δυσκολία
είναι που κάμνουνε μια ιστορία
μεγάλη κάθε πράγμα οι Αναμορφωταί
αυτοί. (Ευτύχημα θα ήταν αν ποτέ
δεν τους χρειάζονταν κανείς.) Για κάθε τι,
για το παραμικρό ρωτούνε κι εξετάζουν,
κι ευθύς στον νου τους ριζικές μεταρρυθμίσεις βάζουν,
με την απαίτησι να εκτελεσθούν άνευ αναβολής.
Έχουνε και μια κλίσι στες θυσίες.
Παραιτηθείτε από την κτήσιν σας εκείνη·
η κατοχή σας είν’ επισφαλής:
οι τέτοιες κτήσεις ακριβώς βλάπτουν τες Αποικίες.
Παραιτηθείτε από την πρόσοδον αυτή,
κι από την άλληνα την συναφή,
κι από την τρίτη τούτην: ως συνέπεια φυσική·
είναι μεν ουσιώδεις, αλλά τί να γίνει;
σας δημιουργούν μια επιβλαβή ευθύνη.
Κι όσο στον έλεγχό τους προχωρούνε,
βρίσκουν και βρίσκουν περιττά, και να παυθούν ζητούνε·
πράγματα που όμως δύσκολα τα καταργεί κανείς.
Κι όταν, με το καλό, τελειώσουνε την εργασία,
κι ορίσαντες και περικόψαντες το παν λεπτομερώς,
απέλθουν, παίρνοντας και την δικαία μισθοδοσία,
να δούμε τί απομένει πια, μετά
τόση δεινότητα χειρουργική.—
Ίσως δεν έφθασεν ακόμη ο καιρός.
Να μη βιαζόμεθα· είν’ επικίνδυνον πράγμα η βία.
Τα πρόωρα μέτρα φέρνουν μεταμέλεια.
Έχει άτοπα πολλά, βεβαίως και δυστυχώς, η Αποικία.
Όμως υπάρχει τι το ανθρώπινον χωρίς ατέλεια;
Και τέλος πάντων, νά, τραβούμ’ εμπρός.
Κ.Π.Καβάφης (1928)
Και, με απαγγελία Γ.Π.Σαββίδη
https://youtu.be/9krBpbjis5g?t=49
Ν.Β.
Και μην ξεχνάμε τους ΒΙΩΜΑΤΙΚΟΎΣ ''Δον Κιχώτες''
ΑπάντησηΔιαγραφήΟι Δον Κιχώτες πάνε ομπρός και βλέπουνε ώς την άκρη
του κονταριού που εκρέμασαν σημαία τους την Ιδέα.
Κοντόφθαλμοι οραματιστές, ένα δεν έχουν δάκρυ
για να δεχτούν ανθρώπινα κάθε βρισιά χυδαία.
Σκοντάφτουνε στη Λογική και στα ραβδιά των άλλων
αστεία δαρμένοι σέρνονται καταμεσής του δρόμου,
ο Σάντσος λέει «δε σ’ το ’λεγα;» μα εκείνοι των μεγάλων
σχεδίων αντάξιοι μένουνε και: «Σάντσο, τ’ άλογό μου!»
Έτσι αν το θέλει ο Θερβαντές, εγώ τούς είδα, μέσα
στην μίαν ανάλγητη Ζωή, του Ονείρου τους ιππότες
άναντρα να πεζέψουνε και, με πικρήν ανέσα,
με μάτια ογρά, τις χίμαιρες ν’ απαρνηθούν τις πρώτες.
Τους είδα πίσω να ’ρθουνε —παράφρονες, ωραίοι
ρηγάδες που επολέμησαν γι’ ανύπαρχτο βασίλειο—
και σαν πορφύρα νιώθοντας χλευαστικιά πως ρέει,
την ανοιχτή να δείξουνε μάταιη πληγή στον ήλιο!
με ιδιόχειρη αφιέρωση του Ποιητή ''Στο Alter Ego μου, τον Γενικό Γραμματέα της Ένωσης Δημοσίων Υπαλλήλων Αθήνας''.
Ν.Β.
ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ: Βρισκόμαστε στα τέλη του 1927. Ο Καρυωτάκης είναι ένας 31χρονος ανερχόμενος ποιητής, με δυο συλλογές που δεν έκαναν και μεγάλη εντύπωση, αν και όσοι παρακολουθούσαν τα λογοτεχνικά περιοδικά της δεκαετίας του 1920 θα είχαν ήδη διαβάσει τα περισσότερα από τα ποιήματα της τρίτης συλλογής του, που τον καθιέρωσε.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ Μαλακάσης κοντεύει τα εξήντα (γεννήθηκε το 1869), είναι καταξιωμένος και πασίγνωστος ποιητής, πρόσφατα (1924) τιμημένος με το Αριστείο Γραμμάτων. Από πλούσια οικογένεια, μπόρεσε να αφιερωθεί στη λογοτεχνία χωρίς να νοιάζεται για τον βιοπορισμό, συμμετέχει στους κοσμικούς κύκλους της Αθήνας και φοράει μονόκλ.
ΑΙΤΙΟΝ: Μια ατυχής κοινωνική επαφή. Συγκεκριμένα, μια συνάντηση του νεαρού «αλύγιστου και ωχρού» ποιητή Καρυωτάκη με τον Μαλακάση, καταξιωμένο ομότεχνό του, μεσόκοπο αλλά
επιδεικτικό δανδή, η οποία εξελίχθηκε με απρόσμενα δυσάρεστο τρόπο. Μετά το πέρας μιας διάλεξης του Μ. Μαλακάση, για τον φίλο του Ελληνογάλλο ποιητή Jean Moréas (Ιωάννη Παπαδιαμαντόπουλο), το 1925, στο Βασιλικό Θέατρο (ή, σύμφωνα με άλλες μαρτυρίες στον Φιλολογικό Σύλλογο «Παρνασσός»), ο Κ. Γ. Καρυωτάκης ενθουσιασμένος προσπάθησε να τον συγχαρεί. Ο Μ. Μαλακάσης, όμως, απαξίωσε επιδεικτικά τον τυποποιημένο στο παλιομοδίτικο κουστούμι του επαρχιώτη νεαρό δημόσιο υπάλληλο και ποιητή.
Ο ενθουσιασμός και ο θαυμασμός του νεαρού ποιητή μετατράπηκε σε βαθιά απέχθεια για ό,τι ο Μαλακάσης ενσάρκωνε. Και αυτό που ενσάρκωνε έσπευσε να το περιγράψει με την ιοβόλο πένα του.
https://rummillet.com/transfer_to_file.php?a=Satirikos_Kariotakis.pdf
ΑΙΤΙΑΤΟΝ:
Μικρή Ἀσυμφωνία εἰς Α Μεῖζον
Ἄ! κύριε, κύριε Μαλακάση,
ποιός θά βρεθεῖ νά μᾶς δικάσει,
μικρόν ἐμέ κι ἐσᾶς μεγάλο,
ἴδια τόν ἕνα καί τόν ἄλλο;
Τούς τρόπους, τὀ παράστημά σας,
τό θελκτικό μειδίαμά σας
τό monocle πού σᾶς βοηθάει
νά βλέπετε μόνο στό πλάι
καί μόνο αὐτούς νά χαιρετᾶτε
ὅσοι μοιάζουν ἀριστοκράται,
τήν περιποιημένη φάτσα,
τήν ὑπεροπτική γκριμάτσα
ἀπό τή μιά μεριά νά βάλει
τῆς ζυγαριᾶς, κι ἀπό τήν ἄλλη
πλάστιγγα νά βροντήσω κάτου,
μισητό σκήνωμα, θανάτου
ἄθυρμα, συντριμμένο βάζον,
ἐγώ, κύμβαλον ἀλαλάζον.
Ἄ! κύριε, κύριε Μαλακάση,
ποιός τελευταῖος θά γελάσει;
(Σάτιρες, 1927)
ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ: Σήμερα, οι περισσότεροι ξέρουν τον Μαλακάση από το ποίημα του Καρυωτάκη και όχι από τα δικά του ποιήματα, κάποια από τα οποία είναι αξιόλογα και άντεξαν στον χρόνο.
Ν.Β.
Οικοδεσπότα και παίδες!
ΑπάντησηΔιαγραφήΜια λεπτομέρεια, κουτσομπολιστικη αν θέλετε: η Η.Τσ. διετέλεσε για ένα φεγγάρι σύντροφος του Παύλου Σιδηροπούλου, και κοίταξε να τον ξεκολλήσει από την καταστροφική σκιά της πρωην ερωμένης του. Αλλά δυστυχώς, χωρίς αποτέλεσμα.
Φίλε μου Εργοδότα,
Διαγραφήσωστός! Το γνώριζα, όπως γνωρίζω κι άλλα για την Ηδύλη, αλλά τί να γεμίζεις τώρα με λεπτομέρειες μια ανάρτηση. Τον πιανίστα της στο άλμπουμ "αυταπάτη", τον γνώριζα επίσης καλά, από όταν είχε φτιάξει τα αριστουργηματικά jazz άλμπουμ του συγκροτήματος sphinx, όπου ό μπασσίστας
Γιώργος Φακανάς ήταν δασκαλός μου στο ηλεκτρικό jazz bass. Ω ρε τί ωραίες εποχές..!
Σκατόψυχος, κακός άνθρωπος η κρυφο-αδερφή μπουμπούκα..
ΑπάντησηΔιαγραφήhttps://www.pronews.gr/elliniki-politiki/kyvernisi/1058824_aspida-ageorgiadi-sta-germanika-lidl-nomimes-oi-energeies-tis