του Alastair Crooke (Strategic Culture Foundation)
Όπως ένα σπασμένο ρολόι-αντίκα - με τα περίτεχνα γρανάζια, τους τροχούς με τις καστάνιες και τα εντόσθιά του να έχουν ξεφύγει από το περίβλημα - έτσι και οι μηχανισμοί της Μέσης Ανατολής βρίσκονται ομοίως εκτεθειμένοι και σπασμένοι. Όλη η περιοχή είναι στο παιχνίδι - η Συρία, ο Λίβανος, το Κατάρ, η Ιορδανία, η Αίγυπτος και το Ιράν.
Το αρχικό στρατηγικό σχέδιο Ομπάμα για τον περιορισμό και την εξισορρόπηση των δυνητικά βίαιων ενεργειών της Δυτικής Ασίας παραδόθηκε στη συνέχεια στην ομάδα Μπάιντεν στο τέλος της θητείας Ομπάμα - και εξακολουθούσε να φέρει σαφώς την σφραγίδα Ομπάμα μέχρι την κατάρρευσή του μετά τις 7 Οκτωβρίου 2023.
Ο Νετανιάχου διέλυσε σκόπιμα τους μηχανισμούς του: Με πράξεις αλόγιστης καταστροφής, κατέστρεψε το επικρατούν status quo, το οποίο έβλεπε ως αμερικανικό ζουρλομανδύα που εμπόδιζε την επίτευξη ενός Μεγάλου Ισραήλ που έφτανε μέχρι τη "Μεγάλη Νίκη" του. Ο Νετανιάχου δυσανασχέτησε με τους αμερικανικούς περιορισμούς - αν και σπάζοντας τον υπάρχοντα μηχανισμό, παραδόξως, αντί να απελευθερώσει το Ισραήλ, μπορεί να απελευθέρωσε δυναμικές που θα αποδειχθούν πολύ πιο απειλητικές (π.χ. στη Συρία).
Ο ακρογωνιαίος λίθος για την "ισορροπημένη περιοχή" του Ομπάμα περιλαμβανόταν σε μια μυστική επιστολή που στάλθηκε στον Ανώτατο Ηγέτη του Ιράν το 2014, στην οποία, όπως αναφέρει η WSJ, ο Ομπάμα πρότεινε στον Χαμενεΐ κοινές προσπάθειες στο Ιράκ και τη Συρία κατά του Ισλαμικού Κράτους (όπου το ISIS ήλεγχε εδάφη). Η κοινή αυτή δράση, ωστόσο, τέθηκε υπό την αίρεση της επίτευξης πυρηνικής συμφωνίας του Ιράν με τις ΗΠΑ.
Η επιστολή αναγνώριζε ρητά τις "μετοχές" του Ιράν στη Συρία: Για να καθησυχάσει τις ανησυχίες του Ιράν σχετικά με το μέλλον του στενού συμμάχου του, του προέδρου αλ Άσαντ, η επιστολή ανέφερε ότι οι στρατιωτικές επιχειρήσεις των ΗΠΑ στο εσωτερικό της Συρίας δεν είχαν στόχο τον πρόεδρο Άσαντ ή τις δυνάμεις ασφαλείας του.
Η συνεννόηση του Ομπάμα με τον Χαμανέι, πρέπει να σημειωθεί, επεκτάθηκε έτσι σιωπηρά και στη Χιζμπολάχ, η οποία ενώθηκε με το Ιράν για την καταπολέμηση του ISIS στη Συρία:
"Μεταξύ άλλων μηνυμάτων που μεταφέρθηκαν στην Τεχεράνη, σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους εκείνη την εποχή, είναι ότι οι στρατιωτικές επιχειρήσεις των ΗΠΑ στο Ιράκ και τη Συρία δεν αποσκοπούν στην αποδυνάμωση της Τεχεράνης ή των συμμάχων της".
Φυσικά, οι δεσμεύσεις του Ομπάμα προς το Ιράν ήταν ψέματα: Ο Ομπάμα είχε ήδη υπογράψει το 2012 (ή νωρίτερα), ένα μυστικό προεδρικό πόρισμα (δηλαδή μια εντολή) για την υποστήριξη των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών στους αντάρτες της Συρίας στην προσπάθειά τους να ανατρέψουν τον πρόεδρο Άσαντ).
Σε περίπτωση που το Ιράν συμμετείχε σε μια πυρηνική "συμφωνία", η επιστολή του 2014 πρότεινε ότι οι περιφερειακές του "ισότητες" θα ήταν σεβαστές και θα μπορούσαν να επεκταθούν στον Λίβανο ως γεωγραφία διεθνούς κοινής δικαστικής απόφασης (όπως φάνηκε από τη διαμεσολάβηση του Αμερικανού απεσταλμένου Hochstein για τα θαλάσσια σύνορα Λιβάνου-Συρίας).
Ο σκοπός αυτού του εξαιρετικά περίπλοκου σχεδίου ήταν η πρωταρχική εμμονή του Ομπάμα: Να φτάσει σε ένα πρωτοπαλαιστινιακό κράτος, αν και ως ένα ακόμη διεθνώς διοικούμενο προτεκτοράτο, που υποστηρίζεται διεθνώς, παρά ως κυρίαρχο έθνος-κράτος.
Γιατί ο Ομπάμα επέμεινε σε ένα σχέδιο που ήταν τόσο ανάθεμα για την ισραηλινή Δεξιά και τους Αμερικανούς Ισραηλινούς Πρώτους; Φαίνεται ότι (δικαιολογημένα) τόσο δεν εμπιστευόταν τον Νετανιάχου όσο και γνώριζε καλά την αποφασιστικότητα του τελευταίου να αποτρέψει την υλοποίηση οποιουδήποτε Παλαιστινιακού Κράτους.
Η πρωτοβουλία του Ομπάμα για την εξισορρόπηση των δυνάμεων ήταν μια έμμεση προσπάθεια να δεσμεύσει το Ιράν και τους συμμάχους του στην ιδέα του Ομπάμα για το παλαιστινιακό "κράτος" - δηλαδή σχεδιάστηκε σκόπιμα ως σημείο κλιμακούμενης πίεσης προς το Ισραήλ για να παραχωρήσει ένα κράτος. Χωρίς έντονη πίεση στο Ισραήλ, ήταν σαφές στον Ομπάμα ότι ένα παλαιστινιακό κράτος ήταν νεκρό γράμμα.
Ο Νετανιάχου είχε κάνει την πρόθεσή του να δει την πλήρη εκκένωση της παλαιστινιακής παρουσίας στη Δυτική Όχθη πάρα πολύ εμφανή ήδη από τη δεκαετία του 1970 (αυτό ήταν σαφές στη συνέντευξη που έδωσε στον συγγραφέα Max Hastings, ο οποίος έγραφε ένα βιβλίο για τον αδελφό του Νετανιάχου).
Ο Νετανιάχου αντιπαθούσε και δεν εμπιστευόταν τον Ομπάμα - όσο και ο Ομπάμα τον εμπιστευόταν.
Στον απόηχο της 7ης Οκτωβρίου 2023, με τον "δακτύλιο της φωτιάς" (επτά "πόλεμοι") να πλησιάζει το Ισραήλ, ο Νετανιάχου αποφάσισε να σπάσει τους περιορισμούς του ζουρλομανδύα. Και το έκανε.
Δεν είναι βέβαιο, ωστόσο, αν η εξαιρετικά περίτεχνη δομή του Ομπάμα θα είχε ποτέ λειτουργήσει. Σε κάθε περίπτωση, ο Νετανιάχου - αψηφώντας ανοιχτά τον Λευκό Οίκο - αποφάσισε να παρακάμψει τους "περιορισμούς" Ομπάμα-Μπάιντεν και να συντρίψει ολόκληρο το ιρανοκεντρικό σχέδιο Ομπάμα.
Η λογική της ισραηλινής κατά συρροή καταστροφής στην περιοχή υποδηλώνει στον Νετανιάχου, όπως και σε πολλούς Ισραηλινούς και Αμερικανούς Ισραηλινούς-Πρώτους, ότι το Ιράν είναι πλέον "συγκλονιστικά ευάλωτο" (κατά τα λόγια του στρατηγού Τζακ Κιν), λόγω της απώλειας της Συρίας - του "κεντρικού" κόμβου του Άξονα της Αντίστασης.
Το Axios αναφέρει:
"Οι πρόσφατες πυρηνικές πρόοδοι του Ιράν δίνουν στον εκλεγμένο πρόεδρο Τραμπ μια κρίσιμη απόφαση που πρέπει να λάβει κατά τους πρώτους μήνες της θητείας του: να εξουδετερώσει την [ιρανική πυρηνική] απειλή μέσω διαπραγματεύσεων και [κλιμακούμενων] πιέσεων ή να διατάξει στρατιωτικό χτύπημα. Αρκετοί σύμβουλοι του Τραμπ παραδέχονται κατ' ιδίαν ότι το πρόγραμμα του Ιράν έχει πλέον προχωρήσει τόσο πολύ που αυτή η [πρώιμη] στρατηγική μπορεί να μην είναι πλέον αποτελεσματική. Αυτό καθιστά μια στρατιωτική επιλογή μια πραγματική πιθανότητα".
"Αφού ο Ισραηλινός υπουργός Στρατηγικών Υποθέσεων Ρον Ντέρμερ συναντήθηκε με τον Τραμπ στο Μαρ-α-Λάγκο τον Νοέμβριο, ο Ντέρμερ έφυγε πιστεύοντας ότι υπήρχε μεγάλη πιθανότητα ο Τραμπ είτε να υποστηρίξει ένα ισραηλινό στρατιωτικό χτύπημα κατά των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν -κάτι που οι Ισραηλινοί εξετάζουν σοβαρά- είτε ακόμη και να διατάξει ένα αμερικανικό χτύπημα. Ορισμένοι κορυφαίοι σύμβουλοι του προέδρου Μπάιντεν έχουν υποστηρίξει κατ' ιδίαν τις τελευταίες εβδομάδες την άποψη ότι πρέπει να χτυπηθούν οι πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν πριν από την ανάληψη των καθηκόντων του Τραμπ, καθώς το Ιράν και οι πληρεξούσιοι του έχουν αποδυναμωθεί τόσο πολύ".
Ωστόσο, αυτό μπορεί να αποδειχθεί ευσεβής πόθος. Ο Τραμπ αναδημοσίευσε στις 7 Ιανουαρίου 2025, ένα βίντεο στην πλατφόρμα Truth Social με τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Κολούμπια, Τζέφρι Σακς, στο οποίο συζητούσε για τις μυστικές προσπάθειες της CIA να αποσταθεροποιήσει την κυβέρνηση της Συρίας και να ανατρέψει τον Άσαντ, την επιρροή του Νετανιάχου, τον ρόλο του ισραηλινού λόμπι στην ώθηση των ΗΠΑ στον πόλεμο του Ιράκ και τις συνεχείς προσπάθειες του Νετανιάχου να εμπλέξει τις ΗΠΑ σε μια πιθανή σύγκρουση με το Ιράν. Ο Sachs εξήγησε ότι οι πόλεμοι στο Ιράκ και τη Συρία κατασκευάστηκαν από τον Νετανιάχου και δεν είχαν καμία σχέση με τη "δημοκρατία".
"Ο Νετανιάχου προσπαθεί ακόμα και σήμερα να μας κάνει να πολεμήσουμε το Ιράν. Είναι ένα βαθύ σκοτεινό κάθαρμα γιατί μας έμπλεξε σε ατελείωτους πολέμους", δήλωσε ο καθηγητής Sachs στην αναδημοσιευμένη συνέντευξη.
Ωστόσο, όπως σημειώνει ο Barak Ravid, "Άλλοι που βρίσκονται κοντά στον Τραμπ αναμένουν ότι θα επιδιώξει μια συμφωνία προτού εξετάσει το ενδεχόμενο ενός χτυπήματος". Όταν ρωτήθηκε για το ενδεχόμενο πολέμου με το Ιράν τον Νοέμβριο, ο Τραμπ απάντησε: "Οτιδήποτε μπορεί να συμβεί, είναι μια πολύ ασταθής κατάσταση".
Τι σημαίνει λοιπόν αυτό για το Ιράν;
Ουσιαστικά, το Ιράν έχει δύο επιλογές: Πρώτον, να σηματοδοτήσει στις ΗΠΑ την ετοιμότητά του να συνάψει κάποιου είδους νέα πυρηνική συμφωνία με την ομάδα Τραμπ (ένα μήνυμα που έχει ήδη δώσει ο υπουργός Εξωτερικών του) και, στη συνέχεια, να περιμένει μια επόμενη επιτυχημένη συνάντηση Τραμπ-Πούτιν για να ρυθμίσει εκ νέου την παγκόσμια μεταπολεμική αρχιτεκτονική ασφαλείας. Από αυτή την παγκόσμια συμφωνία "μεγάλης εικόνας", η Τεχεράνη θα μπορούσε να ελπίζει ότι θα διαπραγματευτεί τη δική της ξεχωριστή συμφωνία "μεγάλης εικόνας" με τις ΗΠΑ.
Φυσικά, αυτό θα ήταν το βέλτιστο.
Ωστόσο, ο πρέσβης Chas Freeman έχει δηλώσει ότι αν και μια βιώσιμη ειρήνη μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας (θεωρητικά) είναι δυνατή, θα είναι "πολύ δύσκολο" να επιτευχθεί. Στον οποίο ο Ρέι ΜακΓκόβερν έχει επανειλημμένα προσθέσει ότι ο Τραμπ είναι "αρκετά έξυπνος" για να γνωρίζει ότι κρατάει αδύναμα χέρια σε σχέση με τη Ρωσία στον ευρασιατικό χώρο και ότι ο ρεαλιστής Τραμπ έχει "μεγαλύτερα ψάρια να ψαρέψει".
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Τραμπ και ο Μασκ ανακατεύουν τόσο απροκάλυπτα το γεωπολιτικό "καζάνι": Από τη μία πλευρά, ο Καναδάς, η Γροιλανδία και ο Παναμάς ως μέρος των ΗΠΑ; Μπορεί αυτά να είναι "σημεία συζήτησης" του Τραμπ, αλλά η Γροιλανδία και ο Καναδάς μαζί θα μπορούσαν να αλλάξουν τον υπολογισμό της μόχλευσης με τη Ρωσία: Σχεδιάζει ο Τραμπ να χρησιμοποιήσει την πρόσθετη μόχλευση μέσω της Αρκτικής για να απειλήσει τον έλεγχο των βόρειων συνόρων της Ρωσίας; (Είναι ο συντομότερος χρόνος πτήσης για πυραύλους με στόχο τη Ρωσία).
Και από την άλλη πλευρά, ο Μασκ, παράλληλα, έχει προκαλέσει θύελλα πυρκαγιών στην Ευρώπη με τα tweets του - και την πρόσκλησή του σε livestream με την Άλις Βάιντελ του AfD. Η Γερμανία είναι η καρδιά του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Εάν η Γερμανία "γυρίσει" μακριά από τον πόλεμο με τη Ρωσία - σε συντροφιά με άλλα ευρωπαϊκά "γυρίσματα" που βρίσκονται ήδη στα σκαριά - τότε ο Τραμπ εύλογα θα μπορούσε να τερματίσει ένα σημαντικό οικονομικό βάρος (ανάπτυξη στρατευμάτων στην ΕΕ) που βαραίνει την αμερικανική οικονομία. Όπως λέει ο συνταγματάρχης Doug Macgregor, πόσες φορές πρέπει να το πούμε στους ανθρώπους: "Οι Αμερικανοί δεν ζουν στην Ευρώπη - ζούμε στο δυτικό ημισφαίριο!".
Ο Μασκ ουσιαστικά έριξε μια χειροβομβίδα (ελευθερίας του λόγου) στην ηγεμονία των ευρωπαϊκών μέσων ενημέρωσης που αφενός ελέγχει αυστηρά τον λόγο σε όλη την ήπειρο και αφετέρου βρίσκεται στη μισθοδοσία του αγγλικού Βαθέος Κράτους.
Θα φέρει αυτό τον διακανονισμό με τη Ρωσία και την ασιατική καρδιά που επιδιώκει ο Τραμπ; Πρέπει να το δούμε.
Η εναλλακτική επιλογή για το Ιράν είναι υψηλότερου κινδύνου (και εξαρτάται από την εκτίμηση των ιρανικών μυστικών υπηρεσιών σχετικά με την πιθανότητα να επιχειρήσει το Ισραήλ προληπτικό χτύπημα στο Ιράν): δηλαδή το Ιράν έχει την επιλογή μιας περαιτέρω "Επιχείρησης Αληθινή Υπόσχεση". Δεν αποσκοπεί πλέον στην αποτροπή (σε αντίθεση με τις προηγούμενες εκδοχές της Αληθινής Υπόσχεσης), αλλά μάλλον, όπως εξηγεί ο Shivan Mahendrarajah, μέσω της αποκάλυψης του "απίθανου της νίκης" και της επίδειξης του "απαράδεκτου κόστους" της σύγκρουσης, για να διαλύσει το ψευδαισθητικό αφήγημα του Ισραήλ περί αέναης "νίκης".
Το 2003, όπως σημείωσε ο Mahendrarajah, το Ιράν πρότεινε στις ΗΠΑ μια "μεγάλη συμφωνία". Η κυβέρνηση Μπους την απέρριψε. Μπορεί να αναβιώσει -όχι μέσω πυρηνικών συνομιλιών, στις οποίες το Ιράν έχει το ασθενέστερο χέρι- αλλά με τη διαβαθμισμένη χρήση βίας. Θα ήταν ένα τολμηρό και μεγάλο στοίχημα.
(Αυτό είναι το δεύτερο μέρος του άρθρου "Μπορεί ο Τραμπ να σώσει την Αμερική από τον εαυτό της;". Το μέρος 1 μπορείτε να το διαβάσετε εδώ).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου