Όπως έχω γράψει σε προηγούμενο άρθρο, κατάγομαι από την Κεντρική Μακεδονία. Τόσο οι παππούδες μου, όσο και οι γονείς μου, μιλούσαν ένα από τα σλαβοφανή ιδιώματα της Μακεδονίας, τα «εντόπικα», όπως τα λέμε στην περιοχή μας.
Πολλοί συντοπίτες μου, γκρινιάζουν, απολύτως δικαιολογημένα, για τα τραγούδια με λόγια που παίζονται πολλές φορές στα πανηγύρια, θεωρώντας τα (και είναι) σκοπιανικά κατασκευάσματα.
Δεν είναι δυνατόν να μένουμε μόνο στο στάδιο της γκρίνιας. Χρειάζεται να περάσουμε στην δράση.
Κατ’ αρχάς, οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας, που μπορούν να μιλήσουν εντόπικα, ας κάνουν σαφές στους νεότερους ότι καθώς ακούν αυτά τα τραγούδια με τα λόγια, πέρα από μεμονωμένες λέξεις και φράσεις, δυσκολεύονται να τα κατανοήσουν. Άρα δεν έχουν καμία σχέση με την «παράδοση των παππούδων μας».
Επιπλέον, να τους εξηγήσουν ότι δεν είναι τόσο δύσκολο να καταλάβουν πότε κάποιος μιλά εντόπικα και πότε σκοπιανικά. Για διάφορους λόγους, εντόπικα δεν έμαθα ποτέ μου, πέρα από κάποιες λέξεις και φράσεις. Ωστόσο μου είναι εύκολο να ξεχωρίσω πότε κάποιος μιλά εντόπικα και πότε σκοπιανικά. Κατ’ αρχάς η προφορά είναι εντελώς διαφορετική. Όταν κάποιος μιλά εντόπικα, η προφορά του σε καμία περίπτωση δεν μοιάζει «σλαβική». Δεύτερον, τα εντόπικα έχουν πλήθος από ελληνικές λέξεις, καθώς και λέξεις που δεν υπάρχουν στις σλαβικές γλώσσες.
Ας περάσουμε τώρα στο ζήτημα των τραγουδιών. Έχω συνομιλήσει με προέδρους πολιτιστικών συλλόγων. Τους έθεσα το ερώτημα: «Γιατί καλείτε στα πανηγύρια συγκροτήματα που παίζουν σκοπιανικά τραγούδια;». Η απάντηση που πήρα από όλους ήταν η εξής: «Αυτά θέλει ο κόσμος. Αν δεν παίξουμε τραγούδια με λόγια, δεν θα έρθει πολύς κόσμος, κι ο σύλλογος χάνει λεφτά».
Εδώ που φτάσαμε, να καταλάβουμε ότι οι Σκοπιανοί, μέσω της ύπουλης αλλοίωσης της τοπικής μας πολιτιστικής παράδοσης, έχουν σαν στόχο να κατακτήσουν την Μακεδονία. Τα μέλη των πολιτιστικών συλλόγων να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Να καταλάβουν ότι καλώντας συγκροτήματα που παίζουν σκοπιανικά κατασκευάσματα, για να «κερδίσουν χρήματα οι σύλλογοι», όπως οι ίδιοι ισχυρίζονται, προωθούν την προπαγάνδα των Σκοπίων. Το επιχείρημα «Αν δεν παίξουμε τραγούδια με λόγια, δεν θα έρθει κόσμος» δεν έχει νόημα. Οι σύλλογοι να κάνουν το καθήκον τους προς την πατρίδα, κι όποιος θέλει ας ακολουθήσει. Ο ελληνισμός δεν παρακαλάει κανέναν. Όποιος φτύνει μια Ελλάδα με Ιστορία 4.000 χρόνων, ας αρκεστεί στην σκοπιανική πραγματικότητα.
Είναι γεγονός ότι τα παραδοσιακά τραγούδια των Ελλήνων σλαβόφωνων, για διάφορους λόγους, δεν έχουν λόγια. Μπορεί όντως να καταλήξει βαρετό σε ένα πανηγύρι να ακούει κάποιος για ώρα σκέτη μουσική. Πως μπορούμε λοιπόν να επιλύσουμε το ζήτημα αυτό, χωρίς να πέσουμε θύματα της προπαγάνδας των Σκοπίων;
Κατ΄ αρχάς, μπορούμε να ενσωματώσουμε στα πανηγύρια μας τραγούδια από άλλες περιοχές της Μακεδονίας, τα οποία έχουν λόγια, όπως το «Τι ήθελα και σ’ αγαπούσα», η «Σταμούλα», το «Μήλο μου κόκκινο», την «Γερακίνα» κλπ.
Δεύτερον, να προσθέσουμε τραγούδια από άλλες περιοχές της Ελλάδας, όπως την Ήπειρο, την Θράκη, την Μικρά Ασία, τον Πόντο, την Θεσσαλία, τα νησιά κλπ. Με αυτόν τον τρόπο στέλνουμε ξεκάθαρο μήνυμα στους Σκοπιανούς, τονίζοντας τους δεσμούς μας με τους υπόλοιπους Έλληνες.
Τρίτον, χρειάζεται να προχωρήσουμε σε «εκσυγχρονισμό της παράδοσης». Είναι ένας όρος που τον είχα διαβάσει πριν μερικά χρόνια σε άρθρο του συγγραφέα Γιώργου Καραμπελιά. Η λέξη «παράδοση» βγαίνει από το ρήμα «παραδίδω». Όσον αφορά την παραδοσιακή μουσική, περιλαμβάνει όλα τα τραγούδια που μας παρέδωσαν οι παλαιότεροι, σύμφωνα με τα δικά τους βιώματα και εμπειρίες. Όμως οι εποχές αλλάζουν. Για παράδειγμα, στον σύγχρονο κόσμο είναι ξεπερασμένο να τραγουδήσουμε «έβγα στο παραθύρι κρυφά από την μάνα σου» ή «αχ αυτός ο αργαλειός σου». Χρειάζεται να γράψουμε παραδοσιακά τραγούδια που να εκφράζουν σύγχρονα βιώματα των Ελλήνων.
Πώς λοιπόν μπορούμε να εκσυγχρονίσουμε την μουσική παράδοση της δυτικής Μακεδονίας; Τα εντόπικα, για διάφορους λόγους, καλώς ή κακώς χάνονται. Ωστόσο, ήταν, είναι και θα είναι για πάντα μέρος της ελληνικής παράδοσης. Δίνουν την θέση τους στην ελληνική γλώσσα. Κι αυτό δεν είναι κακό. Χρειάζεται λοιπόν να γράψουμε καινούρια παραδοσιακά τραγούδια, με συνοδεία χάλκινων πνευστών μουσικών οργάνων, όπως γίνεται και τώρα, τα οποία τραγούδια όμως θα μιλούν για σύγχρονα βιώματα των Μακεδόνων και των υπόλοιπων Ελλήνων. Εξυπακούεται ότι αυτά τα τραγούδια θα είναι γραμμένα στη γλώσσα που θαυμάζει και μελετά όλος ο κόσμος, την ελληνική. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι το τραγούδι «Ήρθα ξανά» της Χαρούλας Αλεξίου.
Όσον αφορά εμάς, που δεν είμαστε μέλη κάποιου πολιτιστικού συλλόγου, νομίζω πως όταν βλέπουμε πως σε ένα πανηγύρι κάλεσαν ορχήστρα που παίζει σκοπιανοτράγουδα, δεν πρέπει να συμμετέχουμε. Θα αναρωτηθούν κάποιοι εύλογα: «Πώς θα ξέρω από πριν ότι το συγκρότημα παίζει προπαγανδιστικά τραγούδια;». Μπορούμε εύκολα να το μάθουμε. Στο youtube πληκτρολογούμε το όνομα του συγκροτήματος. Αν εντοπίσουμε βίντεο με σκοπιανοτράγουδα, δεν πηγαίνουμε στο πανηγύρι.
Υπάρχουν ακόμη συγκροτήματα τα οποία, εξ’ όσων γνωρίζω (ελπίζω να μην κάνω λάθος), παίζουν μονάχα ελληνικά τραγούδια. Μερικά από αυτά είναι τα Χάλκινα της Γουμένισσας, οι Χρυσοδάχτυλοι, οι αδερφοί Βαλκάνη.
Υ.Γ Κάποτε, όλα αυτά τα είχα πει σε πρόεδρο πολιτιστικού συλλόγου της περιοχής μου. Μου απάντησε: «Ο κόσμος δεν μπορεί να έρθει σε κέφι με νησιώτικα τραγούδια». Μια απορία: δεν μπορεί να έρθει σε κέφι με νησιώτικα τραγούδια, και μπορεί με αυτά τα σκοπιανικά κατασκευάσματα, τα οποία μάλιστα είναι άθλια ακουστικά;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου