Μύθοι και αλήθειες για το σύμπαν: Η στροφυσικός Αθηνά Μελή απαντά στα σενάρια επιστημονικής φαντασίας.

Σχόλιο Διόδοτου: Η συνέντευξη πολύ ενδιαφέρουσα, με συγκλονιστικά σημεία, όπως την διαπίστωση ότι αν κάποιος είχε την ταχύτητα του φωτός θα έκανε το γύρω της Γης 7,5 φορές το δευτερόλεπτο. Είναι όμως συνέντευξη από έναν επιστήμονα, όπως οι περισσότεροι, που αποδέχεται την καθεστηκυία τάξη στον διαμερισμό και τον έλεγχο της γνώσης. Εμένα για παράδειγμα, από τα γυμνασιακά μου χρόνια, δεν μπόρεσε ποτέ να χωνευτεί στο νου μου η θεωρία του big bang.  Και που μίλησε, με ύμνο, ο Ορφέας στον γιο του, στην κοιλάδα των Τεμπών, για το "Κοσμικό Αυγό" που άνοιξε και δημιουργήθηκε ο κόσμος... και τί έγινε;... Άλλωστε τόσα λέγονται και για την ασιατική προέλευση της Ορφικής λατρείας. Πού την βρήκαν την σοφία στην Ανατολή για να την υιοθετήσουν οι αρχαίοι Έλληνες Διανοητές... Πόσοι ακόμα και σήμερα μπορούν να σταθούν δίπλα σε έναν Δημόκριτο... Ο Δημόκριτος μάλιστα, όπως και ο Λεύκιππος και ο λυρικός ποιητής Αλκμάν.. είχαν μιλήσει για Μη Αισθητό Σύμπαν και Υπέρχρονο, το οποίο Δεν Δημιουργήθηκε εκ του Μηδενός, αλλά υπήρχε από πάντα... ίσως και σε κάπως διαφορετική κατάσταση από την σημερινή, πάντως υπήρχε. Κατά τον ίδιο τρόπο, ακόμα και ο Μέγας Βασίλειος μιλάει για αιωνιότητα του Σύμπαντος, έστω κι αν ήταν διαφορετικό σε μία "Πρεσβυτέρα Κατάσταση", μάλιστα επικαλέστηκε ως πηγές για την έρευνά του τους τρεις ανωτέρω αρχαίους διανοητές. Σήμερα, κάποιοι.. δειλά δειλά πατάνε πόδι στο "καθεστώς αϊνστάιν". Απολαύστε όμως τώρα και την συνέντευξη: 

Υπάρχουν παράλληλα σύμπαντα, υπάρχουν εξωγήινοι και πού είναι, απειλείται η Γη από αστεροειδείς; Η αστροφυσικός Αθηνά Μελή λύνει απλές απορίες για το σύμπαν, μας εξηγεί τι είναι μύθος και τι αλήθεια και αν υπάρχουν πλανήτες που θα μπορέσουμε κάποια στιγμή να αποκαλέσουμε «σπίτι» μας. Και φυσικά της ζητήσαμε τη γνώμη της για την αστρολογία...

Πολλά τα ερωτήματα, πολλές οι εικασίες, τα σενάρια. Ατάκες του τύπου «έχει πανσέληνο και "σεληνιάστηκα"» και άλλοι μύθοι, που για ορισμένους είναι ακλόνητες αλήθειες, κυκλοφορούν ανάμεσά μας. Ποια από όλα αυτά, όμως, είναι πραγματικότητα και ποια όχι;


Επηρεάζει η πανσέληνος τον άνθρωπο, στην ψυχολογία, τον ύπνο, την εργασία;

Κάποιες ομάδες ερευνητών (νευρολόγοι και ψυχίατροι) φαίνεται να αποδεικνύουν με κάποιες μελέτες δημοσιευμένες σε διεθνή έγκριτα περιοδικά τα τελευταία χρόνια ότι η πανσέληνος ίσως μπορεί σε μικρό βαθμό να ευθύνεται για τα προβλήματα ύπνου και κατ' επέκταση κάποιων συναισθηματικών διαταραχών (λόγω κακού ύπνου και επακόλουθης κούρασης).
Παραδείγματος χάριν, ελβετοί ερευνητές μελέτησαν εθελοντές σε εργαστήριο ενώ κοιμούνταν παρατηρώντας τα πρότυπα του εγκεφάλου τους, τις κινήσεις των ματιών και τις εκκρίσεις των ορμονών. Αναλύσεις έδειξαν ότι κατά την πανσέληνο, οι εθελοντές κοιμόντουσαν κατά 20 λεπτά λιγότερο και η δραστηριότητα του εγκεφάλου τους που σχετίζονταν με βαθύ ύπνο μειωνόταν κατά 30%.
Επίσης χρειάζονταν περίπου πέντε λεπτά παραπάνω για να αποκοιμηθούν και έδειχναν μειωμένα επίπεδα μελατονίνης, μιας ορμόνης που είναι γνωστή για τη ρύθμιση του ύπνου.
Άλλη μελέτη από καναδούς ειδικούς, έδειξε επίσης ότι τα μωρά κοιμούνται κατά μέσο όρο πέντε λεπτά λιγότερο κατά την διάρκεια της πανσελήνου και είναι πιο ανήσυχα.
Οι μελέτες διίστανται γιατί ακόμα δεν είναι σαφές για ποιο λόγο επιδρά η πανσέληνος στον ανθρώπινο ύπνο, αλλά πιστεύεται ότι ίσως είναι κατάλοιπο από ένα παρελθόν στο οποίο η σελήνη συγχρόνιζε τις συμπεριφορές των προγόνων μας για την αναπαραγωγή ή για την προστασία της φυλής.


Συνδέεται η πανσέληνος με τις παλίρροιες και γενικά την άνοδο της στάθμης των νερών;

Η παλίρροια δημιουργείται από την επίδραση της βαρυτικής έλξης της Σελήνης αλλά κατά κύριο λόγο της έλξης του Ηλίου, δηλαδή τον συνδυασμό αυτών. Η μέγιστη τιμή της ανύψωσης της στάθμης λέγεται πλημμυρίδα και η ελάχιστη άμπωτη ή ρηχία.
Ο Ήλιος είναι πολύ μεγαλύτερος από τη Σελήνη αλλά απέχει πολύ περισσότερο από τη Γη και η έλξη της βαρύτητας που εξασκεί πάνω στη Γη, είναι μικρότερη, σχεδόν η μισή από αυτή της Σελήνης.
Παρόλα αυτά, η έλξη του Ηλίου είναι περισσότερο σημαντική στο φαινόμενο της παλίρροιας και καθώς η Σελήνη διαγράφει τη μηνιαία τροχιά της γύρω από τη Γη, κάποια στιγμή ευθυγραμμίζεται με τον Ήλιο και τη Γη (δύο φορές) παρουσιάζοντας τις λεγόμενες συζυγίες και αντιζυγίες (Πανσέληνος ή νέα Σελήνη) και τότε ο συνδυασμός αυτών δημιουργούν πλημμυρίδα ή άμπωτη αντίστοιχα.
Οι τοπικές συνθήκες επίσης, πχ., πόσο βαθύς είναι ο ωκεανός, ή πόσο κοντά είναι οι ήπειροι σε διαφορετικά σημεία του πλανήτη, καθώς και τα καιρικά φαινόμενα (θύελλες κοντά σε παράκτιες περιοχές, υψηλό και χαμηλό βαρομετρικό, κλπ) επιδρούν διαφορετικά στην ένταση της παλίρροιας που διαφέρει από μέρος σε μέρος της Γης.


Ακούγονται ήχοι στο διάστημα; Αν ναι, γιατί γίνεται αυτό;

Ο ήχος ταξιδεύει σε κύματα, όπως το φως ή η θερμότητα, αλλά σε αντίθεση με αυτά, ο ήχος ταξιδεύει κάνοντας τα μόρια ενός μέσου (αέρα) να δονηθούν. Έτσι, για να ταξιδέψει ο ήχος στο διάστημα πρέπει να υπάρχουν μόρια που θα δονηθούν και έτσι ο ήχος θα ταξιδέψει μέσω αυτών.
Στη Γη, ο ήχος «ταξιδεύει» στα αυτιά μας και ακούμε λόγω της δόνησης των μορίων του αέρα. Στο διάστημα όμως που είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος κενός και δεν υπάρχουν μόρια που δονούνται, δεν υφίσταται ήχος.
Το διάστημα δηλαδή είναι κενό οπότε και δεν μεταφέρει ή εκπέμπει ηχητικά κύματα, όπως ο αέρας στην ατμόσφαιρα της Γης. Βέβαια υπάρχουν διάφοροι ήχοι στο διάστημα (πχ ήχοι ραδιοσυχνοτήτων) αλλά δεν τους πιάνει το ανθρώπινο αυτί. Οι διάφοροι ανιχνευτές όμως που χρησιμοποιεί ο άνθρωπος για να εξερευνήσει το διάστημα είναι ικανοί να καταγράψουν εκπομπές ραδιοσυχνοτήτων από διαστημικά αντικείμενα.
Οπότε, ας θυμόμαστε γενικά το εξής: Όπου υπάρχει «μέσο», ύλη δηλαδή για να μεταδοθεί ο ήχος με κύματα δονώντας τα μόρια αυτού, τότε και μόνο τότε υπάρχει ήχος και επίσης μην ξεχνάμε και το γεγονός ότι τα ανθρώπινα αυτιά «πιάνουν» μόνο ένα συγκεκριμένο και περιορισμένο φάσμα συχνοτήτων.


Το κόκκινο χρώμα συμβολίζει τις υψηλές θερμοκρασίες και το μπλε τις χαμηλές. Ισχύει το ίδιο και στα σώματα του διαστήματος, π.χ. τους πλανήτες;

Ναι, υπάρχει η εντύπωση ότι το κόκκινο συμβολίζει τις υψηλές θερμοκρασίες και το μπλε τις χαμηλές αλλά στην ουσία ισχύει κάτι άλλο. Καθώς αυξάνεται η θερμοκρασία ενός σώματος, στην αρχή παρουσιάζει χρώμα ερυθρό και στη συνέχεια το χρώμα γίνεται προοδευτικά λευκότερο μέχρι που φτάνει στο γαλάζιο χρώμα. Κατά αναλογία αυτό συμβαίνει και στα αστρικά σώματα, π.χ. αστέρες, οι οποίοι παρουσιάζουν διάφορα χρώματα τα οποία είναι συνάρτηση της θερμοκρασίας τους.
Οι αστροφυσικοί κατατάσσουν τα ουράνια φωτεινά σώματα σε διάφορες τύπους φάσματος φωτός και κατηγορίες ανάλογα με την χημική τους σύνθεση και το φάσμα απορρόφησης ή εκπομπής που παρουσιάζουν κατά την παρατήρηση με διάφορα τηλεσκόπια.

Για παράδειγμα ένας κόκκινος νάνος λέγεται κόκκινος γιατί τον βλέπουμε κόκκινο αλλά έχει μια πολύ χαμηλή θερμοκρασία της τάξης των μερικών χιλιάδων βαθμών κελσίου, σε σύγκριση με τον Ήλιο μας που είναι θερμότερος με θερμοκρασία επιφανείας γύρω στους 6000 βαθμούς, και που είναι ταξινομημένος ως κίτρινος νάνος (έχει ένα κίτρινο φως).

Οι πλανήτες τώρα, είναι κατά πολύ πιο ψυχρά σώματα από τους αστέρες βέβαια (όπου η θερμοκρασία τους φτάνει από μερικές χιλιάδες σε εκατομμύρια βαθμούς (πχ μπλε αστέρες), ενώ οι πλανήτες έχουν θερμοκρασίες από μείον μέχρι μερικές εκατοντάδες βαθμούς Κελσίου (ας αναφέρω εδώ ότι η Αφροδίτη είναι ο πιο θερμός πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος).
Βέβαια, έχει ανακαλυφθεί πλανήτης που είναι τόσο θερμός όσο ένας αστέρας (!), αλλά αυτό αποτελεί ίσως εξαίρεση. Αυτός πληροφοριακά, είναι ο εξωπλανήτης KELT-9b, ο οποίος βρίσκεται 650 έτη φωτός μακριά μας και η θερμοκρασία του φτάνει περίπου τους 4000 βαθμούς Κελσίου!


Η κίνηση ή η ενέργεια, τα μαγνητικά κύματα των πλανητών μπορούν να επηρεάσουν έναν άνθρωπο στη Γη;

Δεν έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι η κίνηση των πλανητών, τα μαγνητικά κύματα ή όποια κύματα (πχ. Βαρυτικά) εκπέμπουν, επηρεάζουν τον άνθρωπο στη Γη.


Τι είναι για σας η αστρολογία;

Η Αστρο-λογία δεν πρέπει να συγχέεται με την Αστρο-νομία, την μελέτη και τους νόμους που διέπουν δηλαδή τα ουράνια σώματα. Αν και έχουν κοινές ρίζες στην εποχή των Βαβυλωνίων και Αιγυπτίων παρατηρητών του ουρανίου θόλου, η Αστρονομία από τότε έχει κατά πολύ προοδεύσει σε μια κοινά αποδεκτή επιστήμη, ενώ η αστρολογία όχι.
Η αστρολογία παραμένει ένα σώμα δοξασιών και πεποιθήσεων που στερείται επιστημονικής θεμελίωσης αλλά εκφράζεται μέσω κυρίως της πίστεως, θα έλεγα, δηλαδή ενός συστήματος δοξασιών —κάτι που θυμίζει ένα θρησκευτικό σύστημα παρά Επιστήμη-, εξ' ου βέβαια και η σύγκρουση της με τη Αστρονομία, και εξ' ου και δεν λαμβάνεται σοβαρά υπόψη από τις ακαδημαϊκές και επιστημονικές κοινότητες.
Η αστρολογία είναι βασικά ο ισχυρισμός ότι οι αστερισμοί των πλανητών τη στιγμή της γέννησής μας επηρεάζουν βαθιά το μέλλον σας. Πριν από πολλές χιλιάδες χρόνια στην Μεσοποταμία, αναπτύχθηκε η ιδέα ότι οι κινήσεις των πλανητών καθόρισαν τις τύχες των λαών, των βασιλιάδων, των δυναστειών και των αυτοκρατοριών.
Οι αστρο-λόγοι ή αστρο-παρατηρητές θα έλεγα, εκείνης της εποχής, μελετούσαν τις κινήσεις των πλανητών και αναρωτιόντουσαν και εν συνεχεία κατέγραφαν τι είχε συμβεί την τελευταία φορά που π.χ. η Αφροδίτη βρισκόταν στον αστερισμό του Κριού και εν συνεχεία υπέθεταν: ίσως κάτι παρόμοιο να συνέβαινε και αυτή τη φορά στο εγγύς μέλλον;
Ήταν μια λεπτή και επικίνδυνη επιχείρηση θα έλεγα, που αναπτύχθηκε στις αυλές των βασιλιάδων και των αυτοκρατόρων κυρίως, που επιζητούσαν να μείνουν στην εξουσία προσπαθώντας να αντικρούσουν εξωτερικούς εχθρούς, και προκλήσεις, χρειαζούμενοι συμβούλους.
Η αστρολογία λοιπόν εξελίχθηκε σε ένα σύστημα από αστρο-παρατηρητές-μάντεις, και ένα συνονθύλευμα μαθηματικών αστρονομικών παρατηρήσεων, συσχετισμό γεγονότων, μυστικισμού, μαντείας και ασαφών εννοιών και συμβολισμών, σε άμεση σχέση και αλληλεπίδραση με βασιλιάδες και αυτοκράτορες που κέρδισαν την εμπιστοσύνη τον αστρολόγων με προβλέψεις και μαντείες για το μέλλον, τους επικείμενους πολέμους, τις εκβάσεις μαχών και τις εδαφικές κατακτήσεις.
Ας αναφέρω εδώ ότι επιστήμονες όπως ο διάσημος ψυχολόγος Καρλ Γιούνγκ διερεύνησαν και μελέτησαν την αστρολογία στο πλαίσιο της υπόθεσης μη αιτιατών αρχών (πχ. Συχρονικότητα).
Μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί πολλαπλές επιστημονικές μελέτες και δοκιμές σχετικά με τη φερεγγυότητα της αστρολογίας και δεν βρέθηκε κάποιο απτό επιστημονικό αποδεικτικό στοιχείο που να υποστηρίζει τις θέσεις ή τα αποτελέσματα που περιγράφονται στα αστρολογικά δεδομένα, που αντιφάσκουν πλήρως με τις βασικές αρχές της ανθρωπολογίας και της φυσικής.

Ακόμα και μέχρι σήμερα είναι πολύ ενδιαφέρον αν όχι παράξενο να βλέπουμε σε περιοδικά και εφημερίδες στήλες για τα ζώδια ενώ δεν βλέπουμε στήλη αστρονομίας, όπως σχολίαζε ο διάσημος αστρονόμος Κάρλ Σάγκαν. Και αυτό γιατί ίσως μας αρέσει να νιώθουμε ότι κάτι κοσμικό, κάτι δυνατότερο και έξω από εμάς, συνδέεται με εμάς και αυτό προσδίδει μια μυστικιστική και μυστηριακή χροιά στη ζωή μας.

Στη σημερινή εποχή η αστρολογία χρησιμοποιείται (στις τηλεοράσεις, στα περιοδικά και στο διαδίκτυο) από διάφορους «ειδικούς» αστρολόγους-μάντεις κυρίως ως έκφραση ενός παράδοξου ψυχολογικο-κοινωνικού φαινομένου και ως πρακτική μιας παλαιάς θρησκευτικής δοξασίας ή ακόμα και ως χάπι placebo. Αυτά εστιάζουν κυρίως στην αδυναμία του ανθρώπου και στην αναζήτηση του λύσεων σε προβλήματα συναισθηματικής φύσης κυρίως.
Αυτό συμβαίνει από τις καταβολές της ανθρώπινης ιστορίας με την εμφάνιση των πρώτων δοξασιών και κατ' επέκταση θρησκευτικών και μοιρολατρικών συστημάτων που δημιουργήθηκαν λόγω του δέους και της ανάγκης κατανόησης των φυσικών φαινομένων και την προσπάθεια κατανόησης και ερμηνείας (και γιατί όχι επιβολής) του εαυτού μας στον κόσμο.

Ο γαλαξίας μας

Βλέπουμε τον ίδιο ουρανό στο νότιο ημισφαίριο;

Όχι, ο ουρανός που βλέπουμε στο νότιο ημισφαίριο δεν είναι ο ίδιος. Καθώς η Γη περιστρέφεται, το μέρος του ουρανού που βλέπουμε θα αλλάξει — εκτός και αν βρισκόμαστε ακριβώς πάνω στο Βόρειο ή Νότιο Πόλο, οπότε ο ουρανός θα φαίνεται τότε να περιστρέφεται γύρω από ένα σημείο ακριβώς πάνω από το κεφάλι μας οπότε δεν θα μπορέσουμε να δούμε τυχόν νέα αστέρια να «κινούνται από και προς τον ουράνιο θόλο» καθώς περνά η ώρα.


Υπάρχει 13ος πλανήτης στο ηλιακό μας σύστημα;

Σύμφωνα με την Διεθνή Αστρονομική Εταιρεία υπάρχουν:
Οχτώ πλανήτες (Ο Ερμής, η Αφροδίτη, η Γη, ο Άρης, ο Δίας, ο Κρόνος, ο Ουρανός και ο Ποσειδώνας),…ήταν εννέα (Πλούτωνας)
Πέντε πλανήτες νάνοι (Πλούτωνας, Ceres, Haumea, Makemake και Eris)
181 δορυφόροι
566.000 αστεροειδείς και
3.100 κομήτες.
Ακόμα μελετάμε το Ηλιακό μας σύστημα και είμαστε πολύ μακριά από μια ακριβή εικόνα και ολοκληρωμένη καταμέτρηση πλανητών, νάνων πλανητών, αστεροειδών και δορυφόρων.
Μην ξεχνάμε ότι μέχρι πρότινος διάφορες επιστημονικές ομάδες θεωρούσαν πιθανή όχι μόνο την ύπαρξη ενός δέκατου πλανήτη αλλά και ενός ενδέκατου.
Παραδείγματος χάριν, προτάθηκε από Αστρονόμους από το Τεχνολογικού Ινστιτούτο της Καλιφόρνια (Caltech) ό,τι μπορεί να υπάρχει πλανήτης που βρίσκεται πέρα από τον Ποσειδώνα και τον Πλούτωνα, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει βρεθεί κάποιο ίχνος του. Εκτιμάται ότι αν όντως υπάρχει 10ος πλανήτης αυτός πρέπει να είναι δεκαπλάσιος σε μέγεθος από τη Γη και χρειάζεται από 10.000 έως 20.000 χρόνια για να κάνει μια πλήρη περιφορά γύρω από τον Ήλιο.
Όλες αυτές οι εκτιμήσεις βασίζονται πάνω σε προσομοιώσεις και μαθηματικά μοντέλα που προσπαθούν να εξηγήσουν παρατηρούμενες μικρές αστάθειες στις τροχιές των γνωστών νάνων πλανητών και αποδίδονται στις βαρυτικές επιρροές άγνωστων έως τώρα πλανητών.


Έχει όρια το σύμπαν και αν ναι πού τελειώνει;

Σύμφωνα με την θεωρία του Big Bang, το σύμπαν είναι μια γιγαντιαία σφαιρική έκρηξη, που σαν φυσαλίδα θα έλεγε κανείς, μεγαλώνει και εξελίσσεται καθώς οι γαλαξίες απομακρύνονται ο ένας από τον άλλον επιταχυνόμενοι σε ασύλληπτες ταχύτητες.
Ουσιαστικά το παρατηρούμενο σύμπαν έχει ηλικία 13,8 δισεκατομμύρια έτη, από αστρονομικές παρατηρήσεις όπου το παλαιότερο φως που έχουμε εντοπίσει από το σύμπαν μας δίνει ένα είδος μέτρησης της ηλικία του ίδιου του Σύμπαντος. Τα τελευταία 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια, το Σύμπαν συνεχώς επεκτείνεται — και στην αρχή το έκανε πολύ γρήγορα (inflation — πληθωριστικό μοντέλο).
Λαμβάνοντας αυτό υπόψη, οι αστρονόμοι/κοσμολόγοι υπολόγισαν ότι οι γαλαξίες που βρίσκονται στην άκρη του παρατηρούμενου Σύμπαντος, του οποίου το φως τους έκανε 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια να φτάσει σε εμάς, πρέπει τώρα να απέχει 46,6 δισεκατομμύρια έτη φωτός!
Συνεπώς, η ακτίνα του σύμπαντος εκτιμάται ότι είναι περίπου 46,6 δισεκατομμύρια έτη φωτός και η διάμετρος του είναι περίπου 28,5 giga-parsecs (διάμετρος: 93 δις έτη φωτός ή 8,8 × 1023 (!) χιλιόμετρα) και αποτελείται από τουλάχιστον δύο τρισεκατομμύρια γαλαξίες.


Πόσο χρόνο θα χρειαζόμασταν για να ταξιδέψουμε στο πιο μακρινό του σημείο, με τα μέσα που διαθέτουμε;

Πάρα πάρα πολύ… Για να φανταστείτε, αν θέλαμε να ταξιδέψουμε από το ένα άκρο ως το άλλο του σύμπαντος και μπορούσαμε να ταξιδέψουμε με ταχύτητα πάρα πολύ κοντά στη ταχύτητα του φωτός, η οποία είναι μια τεράστια ταχύτητα της τάξης των 300.000 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο (και για να το καταλάβουμε καλύτερα, αν κάποιος είχε αυτή την ταχύτητα θα έκανε το γύρω της γης 7,5 φορές το δευτερόλεπτο), θα χρειαζόμασταν 8.8 x 10 εις την 23' χρόνια (10 και 23 μηδενικά)!


Υπάρχουν παράλληλα σύμπαντα;


Η ιδέα των παράλληλων «κόσμων» στην κβαντομηχανική είναι γνωστή από το 1957. Η θεωρία δείχνει ότι μπορεί να ζούμε σε έναν μόνο από τους άπειρους κόσμους που υπάρχουν, κάποιοι από τους οποίους είναι όμοιοι με τον δικό μας. Αυτοί οι κόσμοι μπορεί να αλληλεπιδρούν ή να μπορεί να γίνει μετάβαση μεταξύ τους, και κάποιοι είναι εντελώς διαφορετικοί αλλά και εξίσου πραγματικοί.

Μπορεί δηλαδή κάποιο σύμπαν να έχει τους δικούς του ξεχωριστούς φυσικούς νόμους, ενώ στα άλλα σύμπαντα οι νόμοι που τα διέπουν, μπορεί να είναι αφάνταστα διαφορετικοί ή και σχετικά παρόμοιοι, έχουν όμως οπωσδήποτε ως κοινό παρονομαστή τη βαρύτητα.

Είναι πολύ ενδιαφέρον να πω εδώ ότι μέσα στην ευρύτερη θεωρία των παραλλήλων πολλαπλών συμπάντων είναι δυνατόν το ένα σύμπαν να γεννάει ένα άλλο πανομοιότυπο με αυτό και μέσα σε αυτή την αέναη διαδικασία παραγωγής συμπάντων να καταργείται ουσιαστικά η έννοια της αρχής και του τέλους του χρόνου!

Εκτιμάται ότι είναι δυνατό να υπάρχουν δέκα εις την πεντακοσιοστή σύμπαντα, σύμφωνα με τη θεωρία της Υπερσυμμετρίας (SUSY) και των Υπερχορδών, η οποία προβλέπει ότι εκτός από τις γνωστές τέσσερις «μεγάλες» διαστάσεις —τρεις δηλαδή, του χώρου (μήκος, πλάτος, ύψος) και η τέταρτη του χρόνου- υπάρχουν ακόμα έξι ή επτά «μικρές» που βρίσκονται «διπλωμένες» σε πάρα πολύ μικρό χώρο, ανεβάζοντας έτσι σε 10 ή 11 τον συνολικό αριθμό των διαστάσεων.
Ουσιαστικά δηλαδή φαίνεται με αυτή τη θεωρία ότι ζούμε σε δέκα ή έντεκα διαστάσεις αλλά δεν το αντιλαμβανόμαστε.
Βέβαια μια θεωρία σαν αυτήν θα έχει νόημα μόνο αν μπορέσει να αποδειχτεί πειραματικά και σε αυτό μπορεί να βοηθήσει ο Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Πυρηνικών Ερευνών (CERN).

Ραδιοτηλεσκόπιο

Υπάρχει εξωγήινη νοήμων ζωή και ποιες οι πιθανότητες να την ανακαλύψουμε;

Η περίφημη εξίσωση Ντρέηκ, είναι ο μαθηματικός τύπος που χρησιμοποιείται ως μέσο εκτίμησης για τον αριθμό των πιθανών εξωγήινων πολιτισμών στον γαλαξία μας. Δημιουργήθηκε το 1961 από τον Αμερικανό αστρονόμο Φρανκ Ντρέηκ και αποτελείται από εφτά μεταβλητές. Τα αποτελέσματα της λύσης της εξίσωσης αυτής μπορούν να διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό ανάλογα με τις τιμές των εφτά παραμέτρων της…

Ο «αισιόδοξος» αριθμός των εξωγήινων πολιτισμών εκτιμάται πως είναι μεταξύ 1.000 με 100.000.000 στον γαλαξία μας μόνο, αλλά αντίθετα οι «απαισιόδοξες» εκτιμήσεις θέλουν τον μέσο όρο αριθμού πιθανών πολιτισμών εντός του γαλαξία, στην πολύ μικρότερη τιμή του 1!

Η εξίσωση Ντρέηκ, εξακολουθεί να χρησιμοποιείται συστηματικά ως εργαλείο της έρευνας για την ανακάλυψη εξωγήινης ζωής και χρησιμοποιείται κατά κόρον για αναπτύξεις σημαντικών μοντέλων στην επιστήμη της αστροβιολογίας.


Πού είναι λοιπόν οι εξωγήινοι;

Αφού εικάζεται ότι υπάρχουν δισεκατομμύρια άλλοι πλανήτες στον γαλαξία μας τότε αυτοί μπορεί να έχουν συνθήκες ζωής όπως η Γη. Τότε ο αριθμός αυτός είναι πολύ μεγάλος οπότε θεωρητικά υπάρχει μεγάλη πιθανότητα σε κάποιο ποσοστό των πλανητών αυτών να έχει αναπτυχθεί ζωή. Φυσικά σε κάποιο μικρότερο ποσοστό να έχει εξελιχθεί σε νοήμονα πολιτισμό ο οποίος θα έχει αναπτύξει ικανότητα για διαστρικά ταξίδια.
Τότε σύμφωνα με αυτές τις ενδείξεις η Γη θα έπρεπε ήδη να έχει δεχθεί την επίσκεψη εξωγήινων πολιτισμών, αλλά δεν έχει δεχτεί ακόμα, πράγμα που δημιουργεί αυτό το παράδοξο το λεγόμενο Παράδοξο του Φέρμι.

Έχουν υπάρξει πολλές προσπάθειες για την εξήγηση του παραδόξου, οι οποίες κυμαίνονται από την εκτίμηση πως οι νοήμονες εξωγήινοι πολιτισμοί είναι εξαιρετικά σπάνιοι ή υπήρχαν/ξαν αλλά καταστράφηκαν πριν μπορέσουν να έρθουν σε επαφή με άλλους εξω-πλανητικούς πολιτισμούς (εμάς στην προκειμένη περίπτωση) κατά αυτούς, έως την πεποίθηση πως οι τεράστιες αποστάσεις εντός του σύμπαντος αποτελούν εξαιρετικά μεγάλο εμπόδιο στις επαφές μεταξύ πολιτισμών διαφόρων πλανητών, και από το ότι δεν υπάρχουν άλλοι νοήμονες πολιτισμοί έως το ότι είναι ήδη στην Γη αλλά περνούν απαρατήρητοι.

Μέχρι σήμερα, οι ειδικοί επιστήμονες, αναζητώντας πιθανά σημάδια εξωγήινης ζωής προσπαθώντας κυρίως να εντοπίσουν ραδιο-σήματα που φαίνονται κάπως διαφορετικά από τα συνηθισμένα ραδιοκύματα που εκπέμπει πχ. ένας αστέρας Πούλσαρ, ή ένας αστέρας νετρονίων ή το οξυγόνο στην ατμόσφαιρα εξω-πλανητών. Αν βρεθεί αυτό το στοιχείο τότε υπάρχουν πιθανότητες να υπάρχει ζωή.
Κατ' εμέ καθώς και πολλούς άλλους συναδέλφους είναι πολύ πιθανό να υπάρχει ζωή κάπου στο διάστημα. Ακόμη και ο διάσημος επιστήμονας Στίβεν Χόκινγκ πίστευε ότι υπάρχουν εξωγήινοι, αλλά φυσικά κανείς δεν έχει καμία γνώση σχετικά με το πώς θα μπορούσαν να μοιάζουν αυτές οι μορφές ζωής — ίσως όχι απαραίτητα όπως βλέπουμε στις ταινίες επιστημονικής φαντασίας.
Για πολύ καιρό οι αστρονόμοι ψάχνουν για ιδιάζοντα ραδιοκύματα και αναζητούν άλλα αστρικά συστήματα και πλανήτες με βιώσιμες συνθήκες στο διάστημα. Όσο περισσότερο ψάχνουν τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να έρθουμε ή να έρθουν εξωγήινοι πολιτισμοί σε επαφή με εμάς…


Ο Στίβεν Χόκινγκ φέρεται να είχε δηλώσει ότι «αν οι εξωγήινοι μας επισκεφθούν το αποτέλεσμα θα είναι παρόμοιο με την ανακάλυψη της Αμερικής από τον Κολόμβο». Τι πιστεύετε;

Με βρίσκει σύμφωνη. Οι περισσότεροι βλέπουν θετικά την ενδεχόμενη επαφή με ζωή (νοήμονα ή όχι) στο διάστημα. Κανείς όμως δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα ότι εξωγήινοι με νοημοσύνη ίδια ή ακόμα μεγαλύτερη (πολύ πιο πιθανό) από την δική μας, θα είναι και απαραίτητα φιλικοί ή συνεργάσιμοι σε πιθανή επικοινωνία μαζί μας.


Έχει βρεθεί πλανήτης που κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις θα μπορούσαμε να μετοικήσουμε;

Υπάρχουν αρκετοί εξω-πλανήτες που έχουν βρεθεί από αστρονομικές παρατηρήσεις και πιστεύεται ότι ίσως μπορεί κάποιος από αυτούς να έχει και ατμόσφαιρα οξυγόνου, αλλά ακόμα και αν αυτό ήταν αληθές οι πλανήτες αυτοί βρίσκονται εκατοντάδες έτη φωτός μακριά μας…
Αυτή τη στιγμή ο πλανήτης στον οποίο θα μπορούσαμε να μετοικήσουμε φαίνεται να είναι ο γειτονικός μας Άρης, ή κάποιος δορυφόρος του Κρόνου, όπως ο Τιτάνας, ή του Δία (βρέθηκε πολύ ελαφριά ατμόσφαιρα οξυγόνου στους δορυφόρους Ευρώπη και Γανυμήδη) οι οποίοι δεν διαθέτουν μεν βιώσιμες συνθήκες ατμόσφαιρας αλλά δεν φαίνεται ανέφικτο στο μακρινό μέλλον να μετοικήσουν άνθρωποι σε βάσεις εκεί, λόγω της σχετικά μικρής απόστασης από τη Γη, σε σύγκριση με άλλα ηλιακά συστήματα που απέχουν εκατοντάδες έτη φωτός.


Η Γη έχει «ημερομηνία λήξης»; Θεωρείτε δηλαδή ότι η εξάντληση των φυσικών πόρων και ο υπερπληθυσμός θα μας οδηγήσουν στην ανάγκη να αποικήσουμε άλλον πλανήτη;

Το πρόβλημα με τον λεγόμενο «υπερπληθυσμό» δεν είναι ότι είμαστε πολλοί σε αριθμό και δεν «χωράμε» στη γη, το πρόβλημα είναι ότι με τα σημερινό σύστημα παραγωγής, κατανάλωσης και σπατάλης τροφών και φυσικών πόρων και την τεράστια ανισοκατανομή αυτών ανάμεσα στη Δύση και τις τριτοκοσμικές χώρες, θα υπάρξει πρόβλημα στα επόμενα περίπου 40 χρόνια όταν ο πληθυσμός μπορεί να φτάσει στα 10 δισεκατομμύρια, κατά τις εκτιμήσεις ειδικών.
Μπορεί να υπάρξουν αρκετοί λόγοι που θα απειλήσουν τη ζωή στη Γη, εκτός από την εξάντληση φυσικών πόρων όσον αφορά την επαρκή σίτιση ολόκληρου του πληθυσμού της εφόσον δεν αλλάξει το σύστημα παραγωγής και κατανάλωσης σε πολύ μεγάλες κλίμακες (όχι χωρών αλλά ηπείρων) στο εγγύς μέλλον.
Εκτός αυτού, το θέμα της μετοίκησης και αποίκησης σε άλλον πλανήτη επαφίεται στην υψηλή τεχνογνωσία και τεχνολογία ώστε να μπορέσουμε να καταφέρουμε κάτι τέτοιο και φυσικά πριν μας προλάβει κάτι αναπάντεχο όπως μια παγκόσμια πανδημία, ένας παγκόσμιος πόλεμος, κτλ.
Πολλοί ειδικοί εικάζουν διαφορετικούς πιθανούς λόγους που μπορεί να απειλήσουν (όχι απαραίτητα να εξαφανίσουν όμως) την Γη. Ο πλανήτης ούτως ή άλλως θα υπερθερμανθεί όταν ο Ήλιος μας θα αρχίσει να διογκώνεται και θερμαίνεται σε περίπου πέντε δισεκατομμύρια χρόνια από τώρα όταν θα γίνει ένας κόκκινος γίγαντας.
Άλλοι λόγοι που θα μας ανάγκαζαν να μετοικήσουμε σε άλλο πλανήτη δεδομένου ότι διαθέτουμε τα τεχνολογικά μέσα είναι: 1) Η ακραία αλλαγή κλίματος 2) μια παγκόσμια πανδημία 3) μια ακραία Ηλιακή έκλαμψη —που έχει τη μεγαλύτερη πιθανότητα (90.000 φορές πιο πιθανό) να συμβεί μέσα στα επόμενα 100 χρόνια από όλες τις άλλες αναφερόμενες φυσικές καταστροφές-, 4) ένα χτύπημα από αστεροειδή 5) μια θανατηφόρα ακτινοβολία από υπερκαινοφανές σώμα γάμμα-ακτινοβολίας 6) η έκρηξη ενός γιγαντιαίου ηφαιστείου/ων.


Σύμφωνα με την κρατούσα θεωρία πρόσκρουση μετεωρίτη στη Γη οδήγησε στην εξαφάνιση των δεινοσαύρων, υπάρχει πιθανότητα να συμβεί ξανά τόσο σφοδρή σύγκρουση;

Είναι εξαιρετικά δύσκολο να συμβεί τόσο καταστροφική πρόσκρουση. Υπολογίζεται ότι τέτοιος μετεωρίτης, σαν αυτόν που χτύπησε τη Γη την εποχή των δεινοσαύρων συμβαίνει κάθε 500 εκατομμύρια χρόνια!
Και φυσικά αν μπορέσει και εξελιχθεί ο πολιτισμός μας σε τεχνολογικά επίπεδα τέτοια που να μετοικήσουμε άλλον πλανήτη/ες, ίσως να είμαστε και σε θέση να αποτρέψουμε και μια τέτοια πιθανή σύγκρουση με τεχνητά μέσα στο πολύ μακρινό μέλλον.


Οι ταινίες επιστημονικής φαντασίας που περιγράφουν την καταστροφή της Γης από ποικίλες «συμπαντικές» αιτίες, θεωρείτε ότι κινδυνεύουμε από τη δραστηριότητα του Ήλιου, ή άλλα φαινόμενα; Ποια θα θεωρούσατε επικίνδυνα;

Όπως ανέφερα παραπάνω από όλες τις πιθανές φυσικές/κοσμικές πιθανές απειλές, μια υπερδραστηριότητα του Ήλιου που μπορεί να καταστρέψει όλα τα ηλεκτρικά και δορυφορικά μας δίκτυα εν ριπή οφθαλμού (αλλά όχι να καταστραφεί μονομιάς ο πλανήτης βέβαια όπως δείχνουν οι ταινίες επιστημονικής φαντασίας) με ένα λεγόμενο sun super-flare το θεωρώ αρκετά επικίνδυνο (με πιθανότητα 12% να συμβεί μέσα στα επόμενα 10-20 χρόνια, σύμφωνα με υπολογισμούς ειδικών του παν. του Χάρβαρντ) παρά να χτυπηθούμε από αστεροειδή μέσα στα επόμενα 100 χρόνια με πιθανότητες 1 στις 90000.
Μην ξεχνάμε το 1859, μια γιγαντιαία ηλιακή έκλαμψη «έκαψε» όλα τα συστήματα τηλεγράφου.

Φανταστείτε τι θα μπορούσε να συμβεί αν γινόταν αυτό σήμερα, με την τεχνολογική εξέλιξή μας. Θα καταστρέφονταν όλα τα ηλεκτρικά μας δίκτυα, θα σταματούσαν τα ψυκτικά συστήματα στους αντιδραστήρες των πυρηνικών εργοστασίων, θα νεκρώνονταν σέρβερς, το διαδίκτυο, οι υπολογιστές και οι δορυφόροι. Θα γυρίζαμε μονομιάς στην εποχή των σπηλαίων.

Το 2012 υπήρξε ένα παρόμοιο, με του 1859, ανησυχητικό συμβάν ηλιακής υπερδραστηριότητας, αλλά ο ηλιακός άνεμος με τα φορτισμένα σωματίδια του δεν «χτύπησε» ακριβώς το μαγνητικό πεδίο της Γης ούτε την ατμόσφαιρά της. Θα μπορούσαμε να αναπτύξουμε ένα συστήματα άμυνας και εκτροπής τέτοιων ηλιακών φαινομένων, με αγώγιμα δίκτυα καλωδίων στο διάστημα που θα χρησιμοποιούνταν ως μαγνητικές «ασπίδες» προστασίας, αλλά κάτι τέτοιο υπολογίζεται ότι μπορεί να στοιχίσει περίπου 100 δισεκατομμύρια δολάρια, και όπως ξέρουμε οι σημερινές κυβερνήσεις προτιμούν να διαθέτουν τέτοια ποσά για πολεμικούς εξοπλισμούς περισσότερο.
Επικίνδυνη επίσης θεωρώ την εξάπλωση μιας παγκόσμιας πανδημίας.

πηγή